Giải quyết mâu thuẫn nhỏ bằng một xô xăng, vụ phóng hỏa đốt quán cà phê trên đường Phạm Văn Đồng, Hà Nội vào đêm 18/12 đang gây bức xúc trong dư luận. Với hậu quả nghiêm trọng về cả người và tài sản, hầu hết mọi người đều cho rằng cần áp dụng hình phạt nghiêm khắc nhất đối với hung thủ gây án. Vậy, dưới góc độ pháp lý, kẻ phóng hỏa có thể phải đối mặt với tội danh và mức án như thế nào?
1. Về tội danh
Theo thông tin đã được báo chí đưa tin, C.V.H, (sinh năm 1973) do mâu thuẫn với nhân viên quán nên đã mua xăng đổ vào khu vực tầng 1 quán cà phê (nơi có nhiều xe máy) rồi châm lửa đốt. Sau khi thấy ngọn lửa bùng lên, hắn bỏ đi. Đám cháy lan rộng, bao trùm cả ngôi nhà, thiệt hại về người ban đầu được xác định đã khiến 11 người tử vong, 02 người bị thương được đi cấp cứu. Ngoài ra, C.V.H đã có 02 tiền án về tội “Cướp tài sản” và “Trộm cắp tài sản” trước đó. Hiện nay, cơ quan Cảnh sát điều tra Công an Thành phố Hà Nội đã ra Quyết định khởi tố vụ án “Giết người”, khởi tố bị can đối với C.V.H.
Dựa trên những thông tin ban đầu được công bố, hành vi phóng hỏa làm 11 người chết của C.V.H có thể phải chịu trách nhiệm hình sự về tội danh Giết người, được quy định tại Điều 123 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017. Dựa trên những cơ sở sau:
Thứ nhất, về mặt chủ thể
Với những thông tin ban đầu, C.V.H là người có đủ năng lực trách nhiệm hình sự, đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự với tất cả các loại tội danh. Do đó, thỏa mãn về mặt chủ thể.
Thứ hai, về hành vi khách quan
Tuy C.V.H không trực tiếp tác động đến cơ thể của nạn nhân nhưng việc tưới xăng phóng hỏa gây cháy nhà là một hành vi trái pháp luật, đồng thời đây là nguyên nhân gây ra hậu quả chết người. Và sau này, trong quá trình điều tra, hoàn thiện hồ sơ vụ án, mối quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả này sẽ được thể hiện tại các kết luận về nguyên nhân chết của nạn nhân, kết luận Giám định pháp y thương tích, kết luận về nguyên nhân cháy, điểm xuất phát cháy…
Thứ ba, về yếu tố lỗi
Mặc dù theo lời khai ban đầu, có thể C.V.H cho rằng mục đích của hắn đốt xe máy là vì mâu thuẫn đối với nhân viên của quán, mất kiểm soát về tinh thần, hắn không có mục đích giết người, hậu quả của vụ án xảy ra là nằm ngoài mong muốn của hắn. Tuy nhiên, khi C.V.H là người có đầy đủ nhận thức, phải biết được rằng: tại quán cà phê có một không gian kín, ít lối thoát và có nhiều người bên trong thì việc dùng xăng đốt nhiều xe máy tại khu vực lối thoát tầng một sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng, trong đó có chết người.
Từ đó, có thể thấy rằng C.V.H nhận thức rõ được hành vi của mình tất yếu hoặc có thể gây nên cái chết cho nạn nhân, nhưng bỏ mặc để cho hậu quả xảy ra. Và tất nhiên, trong quá trình điều tra làm rõ vụ án, cơ quan điều tra sẽ làm rõ về lỗi cố ý này.
Thứ tư, về khách thể
Hành vi phạm tội của C.V.H là nguy hiểm cho xã hội, trực tiếp xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe của con người được pháp luật tôn trọng và bảo vệ.
Ngoài ra, C.V.H còn có thể phải chịu trách nhiệm hình sự về tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản, được quy định tại Điều 178 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 nếu kết luận của cơ quan có thẩm quyền về số tài sản bị thiệt hại và định giá tài sản bị thiệt hại có trị giá từ 2 triệu đồng trở lên. Thậm chí, nếu trị giá tài sản bị hủy hoại, hư hỏng dưới 2 triệu đồng nhưng với tính chất nghiêm trọng của hành vi đã gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội (theo điểm c, khoản 1 Điều 178 Bộ luật hình sự), thì C.V.H vẫn có thể bị truy tố thêm tội danh này.
Ảnh minh họa (nguồn:Internet)
2. Về hình phạt
Với hậu quả nghiêm trọng, khiến 11 nạn nhân tử vong. Hành vi phạm tội của C.V.H là vô cùng nguy hiểm cho xã hội, trực tiếp xâm phạm đến tính mạng của người khác. Bên cạnh đó, còn gây hoang mang lo lắng trong dư luận và làm mất an ninh, trật tự tại địa phương. Do đó, cần xử phạt với mức hình phạt nghiêm khắc, tương xứng với tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi và hậu quả mà hành vi phạm tội đã gây ra.
Thứ nhất, mức hình phạt đối với tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản
Căn cứ Điều 178 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, dựa vào kết luận của cơ quan có thẩm quyền về số tài sản bị thiệt hại và định giá tài sản bị thiệt hại mà C.V.H có thể phải chịu mức hình phạt như sau:
- Khung hình phạt cơ bản: Trường hợp “hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản của người khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm”.
- Khung tăng nặng cao nhất lên đến 20 năm tù khi gây thiệt hại cho tài sản trị giá 500.000.000 đồng trở lên.
Hình phạt bổ sung “có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm”.
Thứ hai, mức hình phạt đối với tội Giết người
Căn cứ Khoản 1 Điều 123 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, C.V.H có thể bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình. Dựa trên nội dung ban đầu của vụ án, Tòa án có thể sẽ áp dụng các điểm sau để xem xét mức hình phạt cụ thể:
“- a) Giết 02 người trở lên
- e) Giết người mà liền trước đó hoặc ngay sau đó lại thực hiện một tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng
- l) Bằng phương pháp có khả năng làm chết nhiều người
- n) Có tính chất côn đồ”
Bên cạnh đó, C.V.H “còn có thể bị cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm, phạt quản chế hoặc cấm cư trú từ 01 năm đến 05 năm”.
Để ra quyết định mức hình phạt cuối cùng, Tòa án còn căn cứ vào những tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự được quy định tại Điều 51, 52 Bộ luật hình sự; yếu tố nhân thân của người phạm tội. Trong vụ án này, với những thông tin ban đầu, có thể thấy rằng nhân thân của C.V.H không tốt, đã có 02 tiền án về tội “Cướp tài sản” và “Trộm cắp tài sản” trước đó. Tuy nhiên, đối với tình tiết này, cần điều tra thêm để xác định C.V.H đã được xóa án tích hay chưa; tính chất, mức độ của 02 tiền án đó như thế nào. Từ đó, so sánh với hành vi phạm tội mới, để kết luận có được áp dụng tình tiết tái phạm hoặc tái phạm nguy hiểm là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự hay không.
Dựa trên những phân tích trên, có thể thấy hành vi phạm tội của C.V.H thuộc trường hợp đặc biệt nghiêm trọng, phạm nhiều tội (trường hợp truy tố thêm tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản). Hành vi phạm tội “Giết người” gây ra hậu quả vô cùng lớn, không những gây mất trật tự, an toàn xã hội mà còn gây mất mát đau thương cho gia đình nạn nhân bị chết và những người bị thương tích; phạm tội có nhiều tình tiết định khung hình phạt; đồng thời có khả năng có thêm các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự khác. Cần xử phạt nghiêm minh không chỉ để răn đe, giáo dục mà còn là phòng ngừa chung đối với loại tội phạm này.
Thiết nghĩ, hành vi của C.V.H đã thể hiện sự mất hết nhân tính con người, không còn có khả năng cải tạo được. Do đó, mức hình phạt nghiêm khắc khắc nhất là tử hình (tổng hợp hình phạt) là phù hợp với tính chất hành vi phạm tội và hậu quả gây ra.
3. Về trách nhiệm dân sự
Dựa trên các kết luận tổng thiệt hại, giám định thương tích và định giá tài sản của cơ quan có thẩm quyền, đề nghị/yêu cầu bồi thường của nạn nhân/gia đình nạn nhân, C.V.H còn có thể phải bồi thường theo quy định của pháp luật dân sự cho gia đình các nạn nhân bị tử vong và những người bị thương tổn về sức khoẻ, thiệt hại về tài sản.
Trên đây là quan điểm của chúng tôi về tội danh và mức án có thể phải đối mặt của kẻ phóng hỏa đốt quán cà phê làm 11 người thiệt mạng, dựa trên những thông tin ban đầu qua báo chí đưa tin. Trong thực tiễn tố tụng, để có một bản án đúng người, đúng tội, Tòa án còn phải dựa trên tổng thể các chứng cứ, tài liệu, lời khai người bị hại, người làm chứng, kết luận giám định, vật chứng thu giữ của vụ án và diễn biến tại phiên tòa để kết luận.
Luật Sao Việt với các luật sư, chuyên gia luật hàng đầu trong lĩnh vực tranh tụng luôn học hỏi, tích lũy kinh nghiệm, đưa ra các cách giải quyết thấu tình đạt lý, tuân theo luật pháp với thế mạnh trong việc tư vấn các vấn đề pháp luật có liên quan, cử luật sư hoặc/và người đại diện theo ủy quyền tham gia bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích cho khách hàng, người thân thích của khách hàng trong các vụ án hình sự (ở tất cả các giai đoạn: điều tra, truy tố, xét xử) và trong các vụ việc có yếu tố hình sự khác (như: tố giác tội phạm; yêu cầu cá nhân, tổ chức chấm dứt hành vi trái pháp luật; khiếu nại, tố cáo các việc làm trái pháp luật của cơ quan tố tụng…).
Liên hệ ngay để được Luật sư và Chuyên viên pháp lý hỗ trợ kịp thời:
- CÔNG TY LUẬT TNHH SAO VIỆT -
"Sự bảo hộ hoàn hảo trong mọi quan hệ pháp luật"
Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6243
Địa chỉ tư vấn trực tiếp: Số 525B Lạc Long Quân, P. Xuân La, Q. Tây Hồ, Hà Nội
Gửi thư tư vấn hoặc yêu cầu dịch vụ qua Email: congtyluatsaoviet@gmail.com
