Nhân dịp kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước 30/4 - một sự kiện lịch sử trọng đại của đất nước, dư luận cả nước đang đặc biệt quan tâm đến đợt đặc xá trong năm 2025 này. Với nhiều người đang thi hành án phạt tù và gia đình của họ, đây không chỉ là một điểm sáng về chính sách nhân đạo, khoan hồng của Nhà nước mà còn là tia hy vọng để sớm trở về tái hòa nhập cộng đồng. Tuy nhiên, khái niệm "đặc xá" thường dễ bị nhầm lẫn với "đại xá" hay "tha tù trước thời hạn có điều kiện" – những thuật ngữ pháp lý tưởng chừng quen thuộc nhưng không phải ai cũng hiểu rõ.
Trong bài viết này, Luật Sao Việt sẽ giúp bạn đọc làm rõ: Những ai có thể thuộc diện được đề nghị đặc xá năm 2025? Đồng thời phân biệt giữa đặc xá, đại xá và tha tù trước thời hạn có điều kiện. Từ đó có nhận thức đúng đắn hơn về các chính sách khoan hồng của pháp luật hiện hành.
Ảnh minh họa (nguồn:Internet)
1. Những ai được đề nghị đặc xá năm 2025?
Theo quy định của Luật đặc xá năm 2018 hiện hành, đặc xá được hiểu là sự khoan hồng đặc biệt của Nhà nước do Chủ tịch nước quyết định tha tù trước thời hạn cho người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân (Khoản 1 Điều 3 Luật đặc xá năm 2018). Theo đó, sẽ có 02 trường hợp mà Chủ tịch nước sẽ quyết định đặc xá, bao gồm: nhân sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước hoặc trong trường hợp đặc biệt. Trong Quyết định về việc đặc xá năm 2025, đối với trường hợp đặc xá nhân dịp kỷ niệm ngày giải phóng miền Nam 30/4/2025, những đối tượng đáp ứng đủ các điều kiện theo quy định sẽ có thể được đề nghị đặc xá, cụ thể như sau:
Thứ nhất, về đối tượng được đặc xá. Theo Quyết định số 266/2025/QĐ-CTN ngày 03/3/2025 của Chủ tịch nước về việc đặc xá nhân dịp lễ 30/4, những đối tượng được đặc xá trong lần này sẽ bao gồm: Người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn, người bị kết án tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn, người đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù. Trong đó, các đối tượng được quy định tại Điều 4 của Quyết định này sẽ không thuộc diện được xét đề nghị đặc xá, mặc dù đủ điều kiện được đặc xá theo quy định. Tuy đặc xá là chính sách nhân đạo, nhưng không vì thế mà phủ nhận tính nghiêm khắc và công bằng của pháp luật nói chung và pháp luật hình sự nói riêng. Những đối tượng không được đề nghị đặc xá đa phần là những người phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, hoặc tái phạm sau khi từng được đặc xá…Đây đều là những trường hợp mang tính mức độ nguy hiểm cao cho xã hội, hoặc chưa thể hiện sự hối cải thực sự. Do đó, nếu vẫn được đặc xá, sẽ làm suy giảm lòng tin của xã hội vào pháp luật, tạo ra tiền lệ xấu và không đủ sức răn đe đối với người phạm tội khác.
Thứ hai, về điều kiện được đề nghị đặc xá. Những đối tượng nêu trên khi đáp ứng đủ các điều kiện được quy định tại Quyết định của Chủ tịch nước, thì sẽ có quyền làm đơn đề nghị đặc xá. Cụ thể, tại đợt đặc xá năm 2025 tới, những điều kiện này được quy định tại Điều 3 Quyết định số 266/2025/QĐ-CTN. Đặc biệt, để chứng minh việc đáp ứng những điều kiện này, tùy từng đối tượng mà người đề nghị cần thể hiện được bằng các tài liệu hợp pháp trong hồ sơ đề nghị đặc xá. Tiêu biểu như:
- Tài liệu chứng minh về cá nhân, hoàn cảnh gia đình.
- Tài liệu chứng minh đã chấp hành xong hình phạt bổ sung là phạt tiền, đã nộp án phí. Trường hợp được miễn chấp hành hình phạt tiền, miễn nộp án phí phải có quyết định của Tòa án có thẩm quyền.
- Tài liệu chứng minh đã thi hành xong nghĩa vụ trả lại tài sản, bồi thường thiệt hại, nghĩa vụ dân sự khác; hoặc đã thi hành được một phần nghĩa vụ trả lại tài sản, bồi thường thiệt hại hoặc nghĩa vụ dân sự khác và có quyết định của cơ quan thi hành án dân sự có thẩm quyền về việc chưa có điều kiện thi hành án
- Kết luận của Hội đồng giám định y khoa, Bệnh viện cấp tỉnh hoặc cấp quân khu trở lên về việc đang mắc bệnh hiểm nghèo, người đang ốm đau thường xuyên mà không tự phục vụ bản thân.
- Xác nhận của Ủy ban nhân dân cấp xã nơi gia đình người đó cư trú về việc có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn và bản thân là lao động duy nhất trong gia đình.
…
2. Phân biệt đặc xá, đại xá và tha tù trước thời hạn có điều kiện
Đặc xá, đại xá và tha tù trước thời hạn có điều kiện đều là những hình thức thể hiện chính sách khoan hồng, nhân đạo của pháp luật dành cho người đã phạm tội. Tuy vậy, giữa các biện pháp này có sự khác biệt về cơ quan có thẩm quyền ra quyết định, nhóm đối tượng áp dụng, thời điểm thực hiện cũng như hệ quả pháp lý mà mỗi hình thức mang lại. Căn cứ quy định của Luật đặc xá năm 2018 về đặc xá, Nghị quyết số 01/NQ-HĐTP ngày 24/4/2018 của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao về tha tù trước thời hạn có điều kiện, và Hiến pháp năm 2013 hiện hành, ta có thể phân biệt những hình thức này dựa trên các tiêu chí thông qua bảng sau:
Nếu còn bất kỳ những vướng mắc pháp lý nào, đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi để được gỡ vướng và hỗ trợ kịp thời.
- CÔNG TY LUẬT TNHH SAO VIỆT -
"Sự bảo hộ hoàn hảo trong mọi quan hệ pháp luật"
TỔNG ĐÀI TƯ VẤN PHÁP LUẬT: 1900 6243
Địa chỉ tư vấn trực tiếp: Số 525B Lạc Long Quân, P. Xuân La, Q. Tây Hồ, Tp. Hà Nội
Gửi thư tư vấn hoặc yêu cầu dịch vụ qua Email: congtyluatsaoviet@gmail.com
