1. Cơ sở pháp lý
2. Nội dung
Các yếu tố cấu thành tội hiếp dâm.
Mặt khách quan: Mặt khách quan của tội này được thể hiện qua một trong các hành vi sau đây:
+ Có hành vi dùng vũ lực, đe doạ dùng vũ lực (xem giải thích tương tự ở tội giết người và tội đe doạ giết người). Việc sử dụng vũ lực hoặc đe doạ dùng vũ lực là nhằm uy hiếp vô hiệu hoá khả năng kháng cự của nạn nhân (tức làm tê liệt sự kháng cự của nạn nhân) để giao cấu với họ nhưng không được sự chấp thuận của họ (tức trái với ý muôn của họ).
+ Có hành vi lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác để giao cấu với nạn nhân trái với ý muốn của họ.
Lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân được hiểu là tình trạng nạn nhân có những nhược điểm về thể chất hoặc tinh thần (như bị què, cụt chân, bị tâm thần…) không có khả năng kháng cự lại việc giao cấu của người phạm tội. Trong trường hợp này người phạm tội không rihất thiết phải sử dụng vũ lực đe doạ hoặc dùng vũ lực vẫn có thể giao cấu được với nạn nhân (nhưng trái với ý muốn của nạn nhân).
+ Có hành vi dùng thủ đoạn khác để giao cấu với nạn nhân. Được hiểu là các thủ đoạn (ngoài các hành vi nêu ở trên) của chính người phạm tội thực hiện làm cho nạn nhân không biết hoặc rơi vào tình trạng không có khả năng nhận thức tạm thòi như cho nạn nhân uông thuốc mê, thuốc kích dục, cho uống rượu say… để giao cấu vái nạn nhân mà không được sự đồng ý của họ.
Khách thể:
Hành vi phạm tội nêu trên xâm phạm đến nhân phẩm, danh dự của nạn nhân, xâm phạm đến sức khoẻ (gồm sức khoẻ về thể chất và sức khoẻ về tinh thần), gián tiếp xâm phạm tính mạng của nạn nhân (làm nạn nhân chết hoặc tự sát).
Mặt chủ quan:
Người phạm tội thực hiện tội phạm với lỗi cố ý.
Chủ thể:
Chủ thể của tội này là bất kỳ người nào có năng lực trách nhiệm hình sự.
Về hình phạt.
Mức hình phạt của tội này được chia thành bốn khung, cụ thể như sau:
+ Khung một (khoản 2)
Có mức phạt tù từ hai năm đến bảy năm. Được áp dụng đối vối trường hợp phạm tội có đủ dấu hiệu cấu thành cơ bản của tội này nêu ở mặt khách quan.
+ Khung hai (khoản 2)
Có mức phạt tù từ bảy năm đến mười lăm năm. Được áp dụng đối với một trong các trường hợp phạm tội sau đây:
– Có tổ chức (xem giải thích tương tự ở tội giết người).
– Đối với ngưòi mà người phạm tội có trách nhiệm chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh (như thầy giáo đối với học sinh, thầy thuốc đối với bệnh nhân).
– Nhiều người hiếp một người (nếu không thuộc trường hợp có tổ chức). Được hiểu là trường hợp có từ hai người trở lên hiếp dâm một người. Cũng được coi là nhiều người hiếp dâm một người trong trường hợp có hai người trở lên bàn bạc với nhau là tất cả sẽ thay phiên nhau hiếp dâm một người, nhưng quá trình thực hiện tội phạm thì chỉ có một hoặc một số người đã thực hiện hành vi hiếp dâm (đây là dạng trường hợp đồng phạm giản đơn).
– Phạm tội nhiều lần. Được hiểu là trường hợp có từ hai lần phạm tội trở lên mà mỗi lần phạm tội này có đầy đủ các yếu tố cấu thành tội hiếp dâm. Đồng thời trong các lần phạm tội đó chưa có lần nào bị truy cứu trách nhiệm hình sự và còn trong thời hạn truy cứu trách nhiệm hình sự.
– Đối với nhiều người (tức từ hai người bị hại trở lên).
– Có tính chất loạn luân (nghĩa là hiếp dâm đối với người cùng dòng máu về trực hệ hoặc người có quan hệ ruột thịt như anh, chị, em cùng cha, mẹ, với anh, chị,- em cùng cha khác mẹ hoặc cùng mẹ khác cha).
– Làm nạn nhân có thai (phải có giám định của cơ quan y tế chuyên môn).
– Gây tổn hại cho sức khoẻ của nạn nhân mà tỷ lệ thương tật từ 31% đến 60%.
– Tái phạm nguy hiểm (xem giải thích tương tự ở tội giết người).
+ Khung ba (khoản 3)
Có mức phạt tù từ mười hai năm đến hai mươi năm hoặc tù chung thân. Được áp dụng đối với một trong các trường hợp phạm tội sau:
– Gầy tổn hại cho sức khoẻ của nạn nhân mà tỷ lệ thương tật từ 61% trở lên.
– Biết mình bị nhiễm HIV mà vẫn phạm tội.
– Làm nạn nhân chết hoặc tự sát.
+ Khung bốn (khoản 4)
Có mức phạt tù từ năm năm đến mười lăm năm. Được áp dụng trong trường hợp hiếp dâm đối với người chưa thành niên từ đủ mười sáu tuổi đến dưới mười tám tuổi.
Ngoài việc bị áp dụng một trong các hình phạt chính nêu trên, tuỳ từng trường hợp cụ thể người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ một năm đến năm năm
