Chế độ bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện từ ngày 1/1/2025

Để đảm bảo quyền lợi cho những người lao động không làm việc theo hợp đồng lao động, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 143/2024/NĐ-CP. Trong đó quy định người lao động làm việc không theo hợp đồng lao động từ đủ 15 tuổi trở lên, không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc về tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, có thể tham gia bảo hiểm tai nạn lao động theo hình thức tự nguyện. Từ ngày 1/1/2025, Nghị định này sẽ chính thức có hiệu lực. 

I. Đối với dạng bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện, có 2 chế độ người lao động có thể hưởng bao gồm:

1. Giám định mức suy giảm khả năng lao động.

2. Trợ cấp tai nạn lao động.

II. Điều kiện hưởng chế độ bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện

Khoản 5 Nghị định 143/2024/NĐ-CP quy định cụ thể về điều kiện hưởng chế độ bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện đối với người lao động đang tham gia bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện như sau:

(1) Bị suy giảm khả năng lao động từ 5% trở lên do tai nạn lao động xảy ra trong thời gian tham gia bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện;

(2) Không thuộc các trường hợp không được hưởng các chế độ tai nạn lao động (nếu tai nạn xảy ra do một trong các nguyên nhân sau):

- Mâu thuẫn của chính nạn nhân với người gây ra tai nạn mà không liên quan đến công việc, nhiệm vụ lao động;

- Người lao động cố ý tự hủy hoại sức khỏe của bản thân;

- Sử dụng chất ma tuý, chất gây nghiện trái quy định của pháp luật.

III. Chế độ giám định mức suy giảm khả năng lao động (Quy định tại Khoản 6 Nghị định 143/2024/NĐ-CP).

Người lao động bị tai nạn lao động chủ động đi giám định hoặc giám định lại mức suy giảm khả năng lao động khi thuộc một trong các trường hợp:

- Sau khi bị thương tật lần đầu đã được điều trị ổn định;

- Sau khi thương tật tái phát đã được điều trị ổn định;

- Đối với trường hợp thương tật không có khả năng điều trị ổn định theo quy định của Bộ trưởng Bộ Y tế thì người lao động được làm thủ tục giám định trước hoặc ngay trong quy trình điều trị.

Khi người lao động chủ động đi khám giám định mức suy giảm khả năng lao động trong trường hợp kết quả khám giám định đủ điều kiện để hưởng hoặc điều chỉnh tăng mức hưởng trợ cấp bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện sẽ được Cơ quan bảo hiểm xã hội chi trả phí giám định. Chi phí giám định sẽ được chi trả cùng với trợ cấp tai nạn lao động.

IV. Chế độ trợ cấp tai nạn lao động

Khi người lao động tham gia bảo hiểm tai nạn lao động theo hình thức tự nguyện và bị suy giảm khả năng lao động từ 5% đến 100% do tai nạn lao động thì được hưởng trợ cấp một lần như sau:

1. Suy giảm 5% khả năng lao động thì được hưởng 3 lần mức lương tối thiểu tháng tính theo vùng IV do Chính phủ quy định, sau đó cứ suy giảm thêm 1% thì được hưởng thêm 0,3 lần tháng lương tối thiểu vùng IV.

Ngoài ra, NLĐ còn được hưởng thêm khoản trợ cấp tính theo số năm đã đóng vào Quỹ bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện, từ 1 năm trở xuống thì được tính bằng 0,5 lần tháng lương tối thiểu vùng IV, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng vào quỹ được tính thêm 0,3 lần tháng lương tối thiểu vùng IV;

- Thời gian làm căn cứ tính hưởng chế độ tai nạn lao động là tổng thời gian người lao động đóng vào Quỹ bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện, tính đến tháng trước liền kề tháng bị tai nạn lao động; nếu đóng không liên tục thì được cộng dồn; một năm được tính khi có đủ 12 tháng đóng bảo hiểm vào Quỹ bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện.

- Trợ cấp tai nạn lao động một lần được tính theo công thức sau:

Trong đó:

Lmin: tháng lương tối thiểu vùng IV tại thời điểm hưởng trợ cấp.

m: mức suy giảm khả năng lao động do tai nạn lao động (lấy số tuyệt đối 5 ≤ m ≤ 100).

t: tổng số năm đóng bảo hiểm vào quỹ bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện.

- Thời điểm để xác định tháng lương cơ sở vùng IV làm căn cứ tính mức hưởng trợ cấp (sau đây gọi tắt là thời điểm hưởng trợ cấp) được tính vào tháng người lao động điều trị ổn định xong, ra viện hoặc vào tháng có kết luận của Hội đồng giám định y khoa trong trường hợp không điều trị nội trú. Trường hợp bị tai nạn lao động mà sau đó không xác định được thời điểm điều trị ổn định xong, ra viện (trong giấy ra viện còn có chỉ định hẹn khám lại; tháo bột; tháo nẹp; tháo vít) thì thời điểm hưởng trợ cấp tai nạn lao động được tính vào tháng có kết luận của Hội đồng giám định y khoa.

2. Thân nhân người lao động bị chết do tai nạn lao động được hưởng trợ cấp một lần bằng 31,5 lần tháng lương tối thiểu vùng IV, nếu thuộc một trong các trường hợp:

- Người lao động đang làm việc bị chết do tai nạn lao động;

- Người lao động bị chết trong thời gian điều trị lần đau do tai nạn lao động;

- Người lao động bị chết trong thời gian điều trị thương tật do tai nạn lao động mà chưa được giám định mức suy giảm khả năng lao động.

Thời điểm hưởng trợ cấp đối với trường hợp này được tính tại tháng người lao động bị chết. 

Trợ cấp tai nạn lao động thực hiện theo nguyên tắc tai nạn lao động xảy ra lần nào thực hiện trợ cấp lần đó, không cộng dồn các vụ tai nạn đã xảy ra từ các lần trước đó.