Nghị định 92/2025/NĐ-CP được ban hành nhằm quy định tiêu chuẩn, điều kiện và chính sách đãi ngộ đối với chức danh chuyên gia cao cấp trong các cơ quan Đảng, Nhà nước và đoàn thể. Đối tượng áp dụng không chỉ bao gồm cán bộ, công chức, viên chức đang công tác, mà còn mở rộng đến người đã nghỉ hưu hoặc ngoài hệ thống chính trị. Dù mục tiêu của nghị định là tận dụng nguồn lực chất lượng cao và kinh nghiệm chuyên sâu, nhưng nội dung quy định còn nhiều kẽ hở dễ bị lợi dụng, làm giảm hiệu quả chính sách và gây áp lực không cần thiết lên ngân sách Nhà nước.
1. Tiêu chuẩn bổ nhiệm mang tính định tính, mơ hồ
Một trong những kẽ hở rõ rệt nhất của Nghị định 92/2025/NĐ-CP là quy định về tiêu chuẩn bổ nhiệm chuyên gia cao cấp mang tính định tính, thiếu các tiêu chí cụ thể, rõ ràng. Cụ thể, với những tiêu chí được đặt ra như có đủ uy tín, trình độ, kinh nghiệm đặc biệt nhưng không đi kèm hướng dẫn đánh giá cụ thể hay hệ thống tiêu chí định lượng nào để xác định mức độ “đặc biệt” này. Điều này dẫn đến nguy cơ cao việc đánh giá trở nên chủ quan, phụ thuộc hoàn toàn vào nhận định của người có thẩm quyền bổ nhiệm. Trong thực tế, nếu không có cơ chế kiểm soát minh bạch, tiêu chuẩn này dễ bị lợi dụng để ưu ái bổ nhiệm những người không thật sự xuất sắc. Ví dụ, một cán bộ sắp đến tuổi nghỉ hưu có thể được đề bạt làm chuyên gia cao cấp nhằm hợp thức hóa việc ở lại cơ quan thêm vài năm với mức phụ cấp cao, mà không đảm bảo giá trị thực chất về chuyên môn hay đóng góp. Khi đó, mục tiêu trọng dụng người tài bị lệch hướng, gây lãng phí nguồn lực và làm suy giảm niềm tin vào tính công bằng trong quản lý cán bộ.
2. Nghị định chưa quy định rõ nhiệm vụ, trách nhiệm giải trình của chuyên gia cao cấp
Điểm thiếu sót nghiêm trọng khác trong Nghị định 92/2025/NĐ-CP là việc không quy định rõ ràng nhiệm vụ cụ thể cũng như trách nhiệm giải trình của chuyên gia cao cấp sau khi được bổ nhiệm. Mặc dù đây là chức danh được hưởng nhiều chế độ ưu đãi – bao gồm phụ cấp chức vụ, phụ cấp thâm niên vượt khung và tiền thưởng hay những chế độ điều kiện làm việc đặc biệt khác như: nhà công vụ, phương tiện làm việc…(Điều 3 Nghị định 92/2025/NĐ-CP), nhưng nghị định lại thiếu quy định ràng buộc về hiệu quả làm việc, vai trò tư vấn hoặc nghĩa vụ phải báo cáo, đánh giá kết quả công tác. Điều này tạo ra một khoảng trống pháp lý, dẫn đến nguy cơ “chức danh danh nghĩa” – người được bổ nhiệm không có trách nhiệm thực chất, nhưng vẫn thụ hưởng đãi ngộ ở mức cao. Nếu không có cơ chế kiểm soát, giám sát và đánh giá minh bạch, việc bổ nhiệm chuyên gia cao cấp có thể trở thành gánh nặng ngân sách, làm giảm hiệu quả sử dụng nguồn lực công mà không bảo đảm được giá trị đóng góp tương xứng từ những người được giao trọng trách.
3. Chồng chéo vị trí “chuyên gia cao cấp” với chức danh “chuyên viên cao cấp”
Một kẽ hở dễ gây nhầm lẫn trong Nghị định 92/2025/NĐ-CP là việc chức danh “chuyên gia cao cấp” có thể bị chồng chéo với “chuyên viên cao cấp” – vốn là ngạch công chức cao nhất trong hệ thống hành chính. Về tên gọi, hai chức danh này tương đồng, nhưng bản chất lại hoàn toàn khác nhau: “chuyên viên cao cấp” là một ngạch công chức trong hệ thống hành chính, được bổ nhiệm theo ngạch bậc và có vị trí rõ trong cơ cấu tổ chức. Còn “chuyên gia cao cấp” là một chức danh tư vấn, không thuộc hệ thống ngạch công chức, có thể áp dụng với cả người đã nghỉ hưu hoặc ngoài hệ thống chính trị. Tuy nhiên, do không có quy định phân biệt rạch ròi, một số cơ quan, đơn vị có thể lợi dụng sự tương đồng này để hợp thức hóa việc bổ nhiệm hoặc cấp đãi ngộ trùng lặp, khiến công tác quản lý nhân sự trở nên rối rắm, thiếu minh bạch. Thậm chí, một số trường hợp còn có thể “vận dụng linh hoạt” để giữ lại cán bộ cũ – đặc biệt là các cựu lãnh đạo – dưới danh nghĩa chuyên gia cao cấp, từ đó tiếp tục hưởng lương ngân sách dù đã về hưu, gây áp lực không nhỏ đến chi tiêu công. Nếu không có quy định làm rõ sự khác biệt về chức năng, tiêu chuẩn và chế độ của hai chức danh, nguy cơ lạm dụng và trùng lặp trong quản lý cán bộ là hoàn toàn có thể xảy ra.
4. Nguy cơ lạm dụng, “lạm phong” danh hiệu chuyên gia cao cấp
Nghị định 92/2025/NĐ-CP không quy định giới hạn cụ thể về số lượng chuyên gia cao cấp trong mỗi cơ quan, đơn vị, cũng như không đặt ra thời hạn tối đa cho việc bổ nhiệm hoặc giữ chức danh này. Đây là một lỗ hổng lớn, tạo điều kiện để các bộ, ngành hoặc địa phương lạm dụng việc đề xuất, bổ nhiệm hàng loạt chuyên gia cao cấp, trong đó không loại trừ khả năng bổ nhiệm những người không thực sự cần thiết hoặc không có đóng góp tương xứng. Một thực tế có thể xảy ra là nhiều cựu lãnh đạo vừa nghỉ hưu sẽ được đề xuất làm chuyên gia cao cấp, từ đó tiếp tục hưởng lương, phụ cấp và các chế độ ưu đãi từ ngân sách Nhà nước. Nếu không có cơ chế giới hạn số lượng hoặc điều kiện ràng buộc về hiệu quả làm việc, danh hiệu “chuyên gia cao cấp” sẽ đứng trước nguy cơ bị “lạm phong” tràn lan, làm mất giá trị thực chất của chức danh, tạo gánh nặng tài chính và cản trở sự đổi mới trong cơ cấu nhân sự.
Nghị định này mặc dù được ban hành theo sát những thực tế nhưng vẫn còn nhiều kẽ hở dễ bị lợi dụng. Việc tiêu chuẩn bổ nhiệm mơ hồ, thiếu ràng buộc trách nhiệm và không giới hạn số lượng làm tăng nguy cơ “lạm phong” danh hiệu. Điều này gây lãng phí ngân sách và làm giảm hiệu quả chính sách. Cần sớm hoàn thiện quy định để đảm bảo công bằng, minh bạch và sử dụng đúng người, đúng việc. Chỉ như vậy, danh hiệu “chuyên gia cao cấp” mới thực sự có giá trị.
- CÔNG TY LUẬT TNHH SAO VIỆT -
"Sự bảo hộ hoàn hảo trong mọi quan hệ pháp luật"
TỔNG ĐÀI TƯ VẤN PHÁP LUẬT: 1900 6243
Địa chỉ tư vấn trực tiếp: Số 525B Lạc Long Quân, P. Xuân La, Q. Tây Hồ, Tp. Hà Nội
Gửi thư tư vấn hoặc yêu cầu dịch vụ qua Email: congtyluatsaoviet@gmail.com
