Người dân có được yêu cầu CSGT chứng minh vi phạm trước khi xuất trình giấy tờ không?

Khi bị Cảnh sát giao thông dừng xe, người dân có được yêu cầu CSGT chứng minh vi phạm trước khi xuất trình giấy tờ không?

Trả lời:

Căn cứ pháp lý:

- Luật Giao thông đường bộ 2008

- Thông tư 32/2023/TT-BCA

- Luật xử lý vi phạm hành chính 2012 sửa đổi bổ sung năm 2020

Theo đó, Cán bộ Cảnh sát giao thông thực hiện nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát theo kế hoạch được dừng phương tiện giao thông để kiểm soát trong các trường hợp sau:

a) Trực tiếp phát hiện hoặc thông qua phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ phát hiện, thu thập được các hành vi vi phạm pháp luật về giao thông đường bộ và các hành vi vi phạm pháp luật khác;

b) Thực hiện mệnh lệnh, kế hoạch tổng kiểm soát phương tiện giao thông bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ, trật tự xã hội; kế hoạch tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm theo chuyên đề bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ, trật tự xã hội đã được cấp có thẩm quyền ban hành;

c) Có văn bản đề nghị của Thủ trưởng, Phó Thủ trưởng cơ quan điều tra; văn bản đề nghị của cơ quan chức năng liên quan về dừng phương tiện giao thông để kiểm soát phục vụ công tác bảo đảm an ninh, trật tự; đấu tranh phòng, chống tội phạm; phòng, chống thiên tai, cháy nổ; phòng, chống dịch bệnh; cứu nạn, cứu hộ và các hành vi vi phạm pháp luật khác. Văn bản đề nghị phải ghi cụ thể thời gian, tuyến đường, phương tiện giao thông dừng để kiểm soát, xử lý, lực lượng tham gia phối hợp;

d) Có tin báo, phản ánh, kiến nghị, tố giác của tổ chức, cá nhân về hành vi vi phạm pháp luật của người và phương tiện tham gia giao thông đường bộ.

(khoản 1 Điều 16 Thông tư 32/2023/TT-BCA)

Đồng thời, tại Điều 8 Thông tư 32 cũng nêu rõ: trong quá trình tuần tra, kiểm soát, cảnh sát giao thông được:

+ Dừng các phương tiện tham gia giao thông đường bộ (sau đây viết gọn là phương tiện giao thông) theo quy định của Luật Giao thông đường bộ năm 2008, Thông tư này và quy định của pháp luật có liên quan.

+ Kiểm soát người và phương tiện giao thông, giấy tờ của người điều khiển phương tiện giao thông, giấy tờ của phương tiện giao thông và giấy tờ tùy thân của người trên phương tiện giao thông đang kiểm soát theo quy định của pháp luật; kiểm soát việc thực hiện các quy định về an toàn vận tải đường bộ.

Do đó, ngay cả khi người tham gia giao thông không vi phạm lỗi thì vẫn có thể bị CSGT yêu cầu dừng xe để kiểm tra giấy tờ. Vì vậy cảnh sát giao thông không bắt buộc phải chứng minh lỗi vi phạm của người tham gia giao thông trước khi kiểm tra giấy tờ.

Mặt khác, theo quy định tại điểm đ khoản 1 Điều 3 Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012, một trong những nguyên tắc khi xử lý vi phạm hành chính đó là “ đ) Người có thẩm quyền xử phạt có trách nhiệm chứng minh vi phạm hành chính. Cá nhân, tổ chức bị xử phạt có quyền tự mình hoặc thông qua người đại diện hợp pháp chứng minh mình không vi phạm hành chính”. Như vậy, CSGT chỉ có trách nhiệm chứng minh lỗi vi phạm của người tham gia giao thông trước khi xử phạt chứ không bắt buộc phải chứng minh lỗi vi phạm khi dừng xe kiểm soát phương tiện. Việc chứng minh lỗi có thể thực hiện thông qua việc sử dụng phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ hoặc phát hiện trực tiếp.