Lương Bằng Quang bị Cơ quan điều tra Công an TP.HCM bắt tạm giam ngày 23.10.2025 với cáo buộc đã cùng vợ (Ngân 98) đưa hối lộ 8 tỉ đồng nhằm “chạy án” trong vụ kinh doanh hàng giả.
Tiến sĩ , luật sư Nguyễn Quang Anh
Công ty luật TNHH Sao Việt
Lương Bằng Quang bị bắt (Ảnh: Internet)
Bối cảnh vụ việc và vấn đề gây tranh cãi
Ngày 23/10/2025, Cơ quan CSĐT Công an TP.HCM khởi tố và bắt tạm giam ca sĩ Lương Bằng Quang (43 tuổi) cùng vợ là Võ Thị Ngọc Ngân (tức Ngân 98) để điều tra tội “đưa hối lộ”. Đồng thời, bị can Lê Sỹ Cường (38 tuổi, người quen của họ) cũng bị khởi tố, bắt giam về tội “môi giới hối lộ”. Đây là diễn biến mở rộng từ vụ án Ngân 98 sản xuất, buôn bán thực phẩm chức năng giả, khi cặp đôi bị cáo buộc đã chuyển 8 tỉ đồng cho Lê Sỹ Cường – một đối tượng ngoài xã hội – nhằm “chạy án” để không bị xử lý hình sự sau khi các sai phạm kinh doanh bị phát hiện (tháng 7/2024).
Việc khởi tố người đưa hối lộ trong vụ này tuy đúng quy định pháp luật nhưng gây chú ý đặc biệt. Trong thực tiễn tố tụng, cơ quan chức năng thường tập trung xử lý người nhận hối lộ, thậm chí có trường hợp không truy cứu hình sự người đưa hối lộ nếu họ chủ động hợp tác, tự thú trước khi bị phát giác. Điều này nhằm khuyến khích người đưa hối lộ tố giác hành vi tham nhũng, giúp phát hiện quan chức thoái hóa. Tuy nhiên, ở vụ Lương Bằng Quang – Ngân 98, cả bên đưa hối lộ (người chồng lo cho vợ và chính Ngân 98 lo cho mình) đều bị khởi tố, bắt giam. Quyết định này khiến một bộ phận dư luận bất ngờ và có ý kiến trái chiều về tính nhân văn cũng như cách áp dụng pháp luật trong trường hợp “chạy án” vì tình thân. Bài viết sau sẽ phân tích vụ việc dưới góc độ pháp lý và tâm lý xã hội, đối chiếu án lệ tương tự, đồng thời đưa ra khuyến nghị hoàn thiện quy trình tố tụng và cách xử lý truyền thông trong những vụ án như vậy.
Cơ sở pháp lý về tội “đưa hối lộ” và thực tiễn áp dụng
Quy định của luật hình sự. Theo Bộ luật Hình sự (BLHS) Việt Nam, hành vi đưa hối lộ (đưa hoặc hứa sẽ đưa lợi ích vật chất/phi vật chất cho người có chức vụ, quyền hạn nhằm họ làm hoặc không làm một việc vì lợi ích của người đưa) là tội phạm được quy định tại Điều 364 BLHS 2015. Người đưa hối lộ sẽ bị truy cứu hình sự nếu giá trị của hối lộ từ 2 triệu đồng trở lên, với khung hình phạt cơ bản đến 3 năm tù; trường hợp nghiêm trọng (có tổ chức, hối lộ số tiền lớn, phạm tội nhiều lần, v.v.) có thể chịu mức án cao nhất 12 – 20 năm tù nếu của hối lộ từ 1 tỷ đồng trở lên. Trong vụ Lương Bằng Quang, số tiền 8 tỷ đồng thuộc trường hợp đặc biệt lớn, nên về nguyên tắc khung hình phạt rất cao (12–20 năm tù).
Chính sách khoan hồng cho người đưa hối lộ. Pháp luật Việt Nam có điểm đặc biệt là tạo điều kiện miễn hoặc giảm trách nhiệm hình sự cho người đưa hối lộ nếu họ chủ động khai báo trước khi bị phát hiện. Cụ thể, Khoản 7 Điều 364 BLHS 2015 quy định hai trường hợp: (a) Nếu bị ép buộc đưa hối lộ mà chủ động khai báo trước khi bị phát giác, người đó “được coi là không có tội” và được trả lại toàn bộ của hối lộ. Đây là trường hợp miễn tội hoàn toàn, nhằm bảo vệ người yếu thế bị cưỡng ép và khuyến khích họ tố giác tham nhũng. (b) Nếu không bị ép buộc nhưng đã chủ động khai báo trước khi bị phát giác, người đưa hối lộ “có thể được miễn trách nhiệm hình sự” và được trả lại một phần hoặc toàn bộ của đã dùng để hối lộ. Việc miễn trách nhiệm này không đương nhiên, mà do cơ quan tố tụng quyết định dựa trên mức độ hợp tác, thành khẩn, tính chất và hậu quả vụ việc. Nói cách khác, người đưa hối lộ tự thú sớm có cơ hội thoát truy cứu hình sự, thể hiện chính sách hình sự nhân đạo và ưu tiên chống tham nhũng bằng cách động viên người hối lộ đứng ra tố cáo quan chức thoái hóa.
Ngược lại, nếu người đưa hối lộ không tự nguyện khai báo trước khi bị lộ, họ sẽ bị xử lý hình sự như bình thường. BLHS quy định rõ: trường hợp đưa hối lộ mà không chủ động đầu thú, tùy tính chất, mức độ vi phạm, người phạm tội phải chịu phạt tiền, cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 20 năm. Chính vì vậy, vụ Lương Bằng Quang – Ngân 98 dù gây tranh cãi về tình tiết, nhưng xét đúng quy định pháp luật thì việc khởi tố họ tội đưa hối lộ là có căn cứ, bởi họ không thuộc diện được miễn: Họ không bị ai ép buộc phải “chạy án”, và cũng không tự giác tố giác hành vi trước khi cơ quan điều tra phát hiện. Thực tế cho thấy họ đã âm thầm đưa tiền với mục đích che giấu tội phạm, chỉ khi cơ quan điều tra mở rộng vụ án mới phanh phui sự việc. Vì vậy, họ không thể hưởng chính sách khoan hồng miễn tội, mà phải bị truy cứu trách nhiệm theo luật định.
Thực tiễn xử lý các vụ “chạy án”. Trong nhiều vụ án khác, cơ quan tố tụng thường linh hoạt áp dụng chính sách trên để tập trung xử lý kẻ nhận hối lộ hoặc kẻ lừa đảo. Chẳng hạn, trong một vụ án ở Đắk Nông (2023), một bị can đánh bạc đã nhờ người “chạy án” với giá 150 triệu. Người trung gian và kẻ mạo nhận “chạy án” đã nhận tiền nhưng không hề tác động tới quan chức nào. Khi sự việc vỡ lở, kẻ nhận tiền bị truy tố tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, còn người trung gian bị truy tố tội môi giới hối lộ; đặc biệt, những người thân của bị can đánh bạc đã góp tiền đưa hối lộ cũng bị khởi tố về tội đưa hối lộ. Tại phiên tòa sơ thẩm, luật sư bào chữa đã nhiều lần lập luận rằng nhóm này không phạm tội đưa hối lộ (do thực tế không có quan chức nào nhận tiền), khiến tòa án phải hoãn xử để xem xét thêm. Vụ việc cho thấy ngay cả khi việc “chạy án” thất bại hoặc người đưa tiền bị lừa, pháp luật vẫn coi hành vi đưa tiền để hối lộ là nguy hiểm và có thể truy cứu trách nhiệm nếu thỏa mãn yếu tố cấu thành tội phạm. Tất nhiên, trong những trường hợp người đưa hối lộ sớm chủ động tố giác kẻ lừa đảo hoặc quan chức tham nhũng, cơ quan điều tra thường vận dụng điều khoản miễn/giảm nhẹ để không truy tố họ. Điều này vừa đảm bảo trừng trị được kẻ có chức quyền nhận hối lộ hoặc kẻ lừa đảo, vừa tạo niềm tin để người dân mạnh dạn tố cáo tham nhũng mà không sợ bị tội.
Quay lại vụ Lương Bằng Quang, theo thông tin hiện có, họ không tự nguyện khai báo với cơ quan chức năng về khoản tiền 8 tỷ, mà sự việc bị phát hiện qua tài liệu, chứng cứ thu thập được trong quá trình điều tra. Do đó, cơ quan điều tra không có căn cứ để miễn trách nhiệm cho họ. Đây là điểm khác biệt then chốt so với tình huống người đưa hối lộ chủ động hợp tác. Nhìn dưới góc độ pháp lý hình sự thuần túy, việc khởi tố bị can đối với người đưa hối lộ trong trường hợp này là cần thiết và đúng đắn nhằm đảm bảo nguyên tắc mọi người đều bình đẳng trước pháp luật: đã phạm tội thì phải bị xử lý, trừ khi luật cho phép miễn. Nhiều ý kiến trên mạng xã hội cũng đồng tình rằng “đã vi phạm pháp luật thì phải chịu trách nhiệm, không có ngoại lệ”. Bên cạnh đó, hành vi đưa hối lộ 8 tỷ để chạy tội cho thấy các bị can xem thường pháp luật, nối tiếp chuỗi sai phạm (sản xuất hàng giả rồi lại hối lộ), nên dư luận đòi hỏi xử lý nghiêm để răn đe.
Tóm lại, xét về pháp lý, khởi tố Lương Bằng Quang và Ngân 98 tội đưa hối lộ là phù hợp quy định hiện hành. Chính sách khoan hồng chỉ áp dụng khi người đưa hối lộ chủ động tố giác trước khi bị lộ, hoặc họ bị ép buộc phải hối lộ rồi tự thú – những điều kiện mà vụ này không có. Việc xử lý hình sự người đưa hối lộ cũng nhằm mục đích răn đe, phòng ngừa hiện tượng “chạy án” trong xã hội, bảo đảm sự nghiêm minh của pháp luật.
Nếu còn bất kỳ vướng mắc nào liên quan, hãy liên hệ với Luật sư và Chuyên viên pháp lý của chúng tôi để được hỗ trợ kịp thời và hiệu quả.
Liên hệ ngay để được Luật sư, Chuyên viên pháp lý hỗ trợ kịp thời:
- CÔNG TY LUẬT TNHH SAO VIỆT -
"Sự bảo hộ hoàn hảo trong mọi quan hệ pháp luật"
Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6243
Địa chỉ tư vấn trực tiếp: Số 525B Lạc Long Quân, P. Xuân La, Q. Tây Hồ, Hà Nội
Gửi thư tư vấn hoặc yêu cầu dịch vụ qua Email: congtyluatsaoviet@gmail.com
