Khai sinh cho trẻ bị bỏ rơi

Chào Luật sư, em muốn hỏi về một việc như sau: Hơn 01 tháng trước, gia đình gia đình em có phát hiện một đứa bé (khoảng 3 tháng tuổi) bị bỏ rơi. Em đã đến trình báo sự việc tại Ủy ban nhân dân xã, sau đó, chính quyền địa phương có phát thông báo công khai tìm kiếm cha mẹ cháu bé nhưng không có ai đến nhận con. Trong suốt quá trình đó, em vẫn được tạm thời chăm sóc bé. Vừa rồi em có làm thủ tục để xin nhận nuôi cháu, nhưng khi đi xin giấy khai sinh cho bé thì thấy ở trong giấy khai sinh bỏ trống không viết tên bố mẹ. Em có hỏi thì ở họ nói em không sinh ra bé nên không được biết vào giấy khai sinh, người ta lập hồ sơ là trẻ bị bỏ rơi.  Giờ em muốn làm giấy khai sinh cho cháu bé mà muốn viết tên em là mẹ bé trên giấy khai sinh thì phải làm thủ tục gì ạ?

Trả lời:

Chào bạn. Cám ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đến Công ty Luật TNHH Sao Việt. Về vấn đề của bạn, chúng tôi xin tư vấn cho bạn như sau:

1. Căn cứ pháp lý:

- Luật Hộ tịch năm 2014

- Luật Nuôi con nuôi năm 2010

- Nghị định 123/2015/NĐ-CP

- Nghị định 19/2011/NĐ-CP

- Nghị định 24/2019/NĐ-CP

- Thông tư 04/2020/TT-BTP

2. Nội dung tư vấn:

Về vấn đề đăng ký khai sinh cho trẻ bị bỏ rơi, tại Điều 14 Nghị định 123/2015/NĐ-CP có quy định: Sau khi hết thời hạn niêm yết thông tin về việc trẻ bị bỏ rơi, mà “nếu không có thông tin về cha, mẹ đẻ của trẻ, Ủy ban nhân dân cấp xã thông báo cho cá nhân hoặc tổ chức đang tạm thời nuôi dưỡng trẻ để tiến hành đăng ký khai sinh cho trẻ em. Thủ tục đăng ký khai sinh được thực hiện theo quy định tại khoản 2 Điều 16 của Luật Hộ Tịch.

Họ, chữ đệm, tên của trẻ được xác định theo quy định của pháp luật dân sự. Nếu không có cơ sở để xác định ngày, tháng, năm sinh và nơi sinh của trẻ thì lấy ngày, tháng phát hiện trẻ bị bỏ rơi là ngày, tháng sinh; căn cứ vào thể trạng của trẻ để xác định năm sinh; nơi sinh là nơi phát hiện trẻ bị bỏ rơi; quê quán được xác định theo nơi sinh; quốc tịch của trẻ là quốc tịch Việt Nam. Phần khai về cha, mẹ và dân tộc của trẻ trong Giấy khai sinh và Sổ hộ tịch để trống; trong Sổ hộ tịch ghi rõ “Trẻ bị bỏ rơi”.

Theo quy định được trích dẫn nêu trên, khi đăng ký khai sinh cho cháu bé bị bỏ rơi trước cổng nhà bạn, Ủy ban nhân dân cấp xã xác định trẻ thuộc đối tượng “trẻ bị bỏ rơi” và để trống tên cha, mẹ trong Giấy khai sinh của trẻ là hoàn toàn đúng quy định của pháp luật về hộ tịch.

Nếu nhận đứa trẻ bị bỏ rơi này làm con nuôi thì những quyền lợi - nghĩa vụ của cha mẹ với con nuôi sẽ phát sinh kể từ ngày giao nhận con nuôi. Trước khi hoàn thành thủ tục nhận nuôi, bạn chưa phải mẹ cháu bé và cũng sẽ không được ghi tên trong Giấy khai sinh của cháu. Sau khi đã đăng ký việc nuôi con nuôi thì “việc bổ sung, thay đổi thông tin về cha, mẹ trong Giấy khai sinh của con nuôi được thực hiện theo quy định của pháp luật về hộ tịch” (khoản 3 Điều 10 Nghị định 19/2011/NĐ-CP sửa đổi bởi khoản 5 Điều 1 Nghị định 24/2019/NĐ-CP).

Đồng thời, Điều 26 Luật Hộ tịch năm 2014 quy định về vấn đề như sau:

 “Điều 26. Phạm vi thay đổi hộ tịch

1. Thay đổi họ, chữ đệm và tên của cá nhân trong nội dung khai sinh đã đăng ký khi có căn cứ theo quy định của pháp luật dân sự.

2. Thay đổi thông tin về cha, mẹ trong nội dung khai sinh đã đăng ký sau khi được nhận làm con nuôi theo quy định của Luật nuôi con nuôi.”

Từ các quy định này cho thấy, khi bạn nhận đứa trẻ bị bỏ rơi làm con nuôi, thực hiện các thủ tục đăng ký việc nuôi con nuôi theo quy định thì bạn hoàn toàn có thể thực hiện các thủ tục để thay đổi thông tin về cha, mẹ trong Giấy khai sinh của đứa trẻ này. 

Về thủ tục thay đổi tên cha, mẹ trong Giấy khai sinh của con nuôi, căn cứ theo quy định tại Điều 27 Luật Hộ tịch năm 2014; Điều 19 Thông tư 04/2020/TT-BTP, được thực hiện như sau:

- Về thẩm quyền giải quyết:

Thủ tục này được thực hiện tại Ủy ban nhân dân cấp xã nơi đã đăng ký hộ tịch trước đây hoặc nơi cư trú của người con nuôi (đứa trẻ bị bỏ rơi) sẽ có thẩm quyền thực hiện việc thay đổi, bổ sung thông tin cha mẹ nuôi trong Giấy khai sinh cho con nuôi.

- Về trình tự giải quyết:

+ Cha, mẹ nuôi - ở đây là bạn có yêu cầu thay đổi thông tin về hộ tịch của người con nuôi (ở đây là thông tin về cha, mẹ trên Giấy khai sinh) thì phải nộp tờ khai theo mẫu quy định cùng giấy tờ liên quan cho cơ quan đăng ký hộ tịch như Giấy khai sinh của đứa bé, giấy tờ tùy thân của cha mẹ nuôi, giấy tờ về việc đăng ký nhận con nuôi…

+ Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ giấy tờ theo quy định, nếu thấy việc thay đổi, cải chính hộ tịch là có cơ sở, phù hợp với quy định của pháp luật thì công chức tư pháp – hộ tịch ghi vào Sổ hộ tịch, và ghi nội dung thay đổi vào Giấy khai sinh; sau đó cùng người yêu cầu (ở đây là bạn) ký vào sổ Hộ tịch và báo cáo Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã cấp trích lục Giấy khai sinh của cháu bé (con nuôi của bạn) cho bạn.

Như vậy, mặc dù người con nuôi của bạn là trẻ bị bỏ rơi, trên Giấy khai sinh bỏ trống tên cha, mẹ, nhưng sau khi thực hiện thủ tục đăng ký nhận nuôi con nuôi hợp pháp, bạn vẫn có thể bổ sung tên mình với tư cách là mẹ bé trên Giấy khai sinh sau khi đã thực hiện thủ tục đăng ký thay đổi thông tin hộ tịch của con nuôi trên Giấy khai sinh theo quy định.

Trên đây là tư vấn của Luật Sao Việt đối với câu hỏi của bạn. Nếu trong quá trình thực hiện các thủ tục nếu gặp phải các vấn đề cần được giải đáp, bạn vui lòng liên hệ: