Góc tư vấn: Khi sự “giúp đỡ” hay “vô tâm” trở thành tội ác
Chuyên mục hỏi đáp pháp luật tuần này nhận được nhiều thắc mắc xoay quanh những tình huống pháp lý nhạy cảm liên quan đến hành vi tự sát. Ranh giới giữa sự “giải thoát” và “tội ác”, giữa sự “sợ hãi” và “vô cảm” được pháp luật quy định như thế nào?
Mời quý độc giả cùng theo dõi theo phần giải đáp từ Luật sư Pháp lý chuyên trách dựa trên Bộ luật Hình sự 2015.
Hình ảnh minh họa. Nguồn: Internet
Tình huống 1: “Giúp người khác tự tử có phải đi tù không?”
Độc giả Nguyễn Văn A (Hà Nội) hỏi:
“Thưa Luật sư, gần đây tôi thấy trên mạng xã hội có những hội nhóm tiêu cực rủ rê nhau tự tử. Nếu một người cung cấp thuốc hoặc dây thừng, hoặc chỉ đơn giản hơn là khích lệ người khác “làm đi cho xong” thì có bị coi là phạm tội không? Hay đó chỉ là quyết định của nạn nhân?”
Luật sư trả lời:
Chào bạn, hành vi bạn mô tả không phải là sự giúp đỡ hay quyền tự quyết, mà là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng. Theo Điều 131 Bộ luật Hình sự 2015, hành vi này bị truy cứu về tội “Xúi giục hoặc giúp người khác tự sát”. Cụ thể:
1. Các hành vi bị xử lý
Bạn sẽ bị coi là phạm tội nếu thực hiện một trong các hành vi sau:
- Về tinh thần: Kích động, dụ dỗ, thúc đẩy người khác tự tước đoạt tính mạng của họ.
- Về vật chất: Tạo điều kiện (cung cấp phương tiện, công cụ, địa điểm....) cho người khác tự tước đoạt tính mạng.
2. Mức hình phạt
- Hình phạt cơ bản: Phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
- Tình tiết tăng nặng: Nếu phạm tội làm 02 người trở lên tự sát, mức phạt tù sẽ từ 02 năm đến 07 năm.
Tình huống 2: Thấy người tự tử mà không cứu thì có sao không?
Độc giả Trần Thị B (TP.HCM) hỏi:
“Tôi rất sợ máu và những cảnh tượng nguy hiểm. Nếu tôi vô tình thấy ai đó đang định nhảy cầu tự tử, vì quá sợ hãi nên tôi bỏ đi và không can ngăn hay báo ai cả. Nếu người đó chết, tôi có bị pháp luật trừng phạt vì sự vô tâm đó không?
Luật sư trả lời:
Chào bạn, pháp luật không chỉ trừng trị hành vi gây hại mà còn xử lý cả sự vô cảm dẫn tới hậu quả nghiêm trọng. Trường hợp bạn nêu có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Không cứu giúp người đang ở trong tình trạng nguy hiểm đến tính mạng” theo Điều 132 Bộ luật Hình sự 2015.
1. Điều kiện cấu thành tội phạm:
Bạn sẽ chịu trách nhiệm hình sự khi thỏa mãn các yếu tố:
- Thấy người khác đang gặp nguy hiểm đến tính mạng.
- Bạn có điều kiện để cứu giúp (ví dụ: có thể hô hoán, gọi điện báo cảnh sát, ngăn cản,...) mà không làm.
- Hậu quả: người đó chết.
2. Mức hình phạt
- Hình phạt cơ bản: Phạt cảnh báo, phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.
- Tình tiết tăng nặng (Phạt tù từ 01 – 05 năm):
- Người không cứu giúp chính là người đã vô ý gây ra tình trạng nguy hiểm đó.
- Người không cứu giúp là người có nghĩa vụ phải cứu theo pháp luật hoặc nghề nghiệp (bác sĩ, cứu hộ....).
- Tình tiết đặc biệt nghiêm trọng (Phạt tù từ 03 – 07 năm): Nếu việc không cứu giúp dẫn đến hậu quả 2 người trở lên chết.
Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc hành nghề nhất định từ 01 đến 05 năm.
Thông tin bổ trợ: Nguyên tắc xử lý tội phạm bạn cần biết
(Trích Điều 3 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi 2017)
Để đảm bảo công bằng và nghiêm minh, pháp luật hình sự Việt Nam hoạt động dựa trên các nguyên tắc cốt lõi sau:
- Đối với cá nhân phạm tội:
1. Bình đẳng: Mọi người phạm tội đều bình đẳng trước pháp luật, không phân biệt địa vị, tôn giáo, giới tính.
2. Nghiêm trị: Những kẻ chủ mưu, cầm đầu, ngoan cố, dùng thủ đoạn xảo quyệt, có tổ chức hoặc lợi dụng chức vụ quyền hạn.
3. Khoan hồng: Dành cho người tự thú, đầu thú, thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, tích cực hợp tác với cơ quan điều tra hoặc tự nguyện bồi thường thiệt hại.
- Người phạm tội lần đầu, ít nghiêm trọng: Có thể được áp dụng hình phạt nhẹ hơn tù giam (giáo dục tại gia đình/tổ chức).
- Người đang chấp hành án tù: Nếu cải tạo tốt có thể được giảm án hoặc tha tù trước thời hạn.
Đối với pháp nhân thương mại phạm tội:
- Không phân biệt hình thức sở hữu, thành phần kinh tế.
- Nghiêm trị hành vi dùng thủ đoạn tinh vi, cố ý gây hậu quả lớn.
- Khoan hồng nếu chủ động khắc phục hậu quả, bồi thường thiệt hại.
Góc nhìn pháp lý và đời sống
Hiểu luật không chỉ để tránh phạm tội, mà còn để biết cách hành xử đúng đắn trong những tình huống sinh tử. Bộ luật Hình sự 2015 đã quy định rất rõ ràng: Mọi hành vi xâm phạm hoặc gián tiếp để mặc hậu quả xấu xảy ra với tính mạng con người đều bị xử lý nghiêm minh.
Vì vậy, nếu không may đối mặt với những tình huống trên, hãy bình tĩnh tìm cách báo ngay cho cơ quan chức năng hoặc người có chuyên môn. Sự can thiệp đúng lúc của bạn chính là sự thượng tôn pháp luật cao nhất. Đừng để sự im lặng của bạn trở thành bản án cho người khác và cho chính mình.
Liên hệ ngay để được Luật sư, Chuyên viên pháp lý hỗ trợ kịp thời:
- CÔNG TY LUẬT TNHH SAO VIỆT -
"Sự bảo hộ hoàn hảo trong mọi quan hệ pháp luật"
Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6243
Địa chỉ tư vấn trực tiếp: Số 525B Lạc Long Quân, P. Xuân La, Q. Tây Hồ, Hà Nội
Gửi thư tư vấn hoặc yêu cầu dịch vụ qua Email: congtyluatsaoviet@gmail.com
