Khai báo sai sự thật vì bị đe dọa có bị xử lý hình sự không?

Tôi muốn hỏi một việc cho em trai mình. Hôm trước em tôi đang phơi quần áo trên tầng thượng thì vô tình chứng kiến một vụ đánh nhau ở đường nhỏ phía sau nhà. Sau đó công an cũng xuống nhà tôi lấy lời khai, em tôi sợ hãi quá nên cũng chỉ trả lời một vài vấn đề rồi họ ra về. Nay họ lại xuống nhà và nói em tôi khai không đúng, dọa nếu không khai đúng sự thật thì sẽ phải chịu TNHS. Tối đó tôi nói chuyện với em thì mới biết khi em chứng kiến vụ việc, đối phương dưới đường cũng nhìn thấy em tôi và đã dơ dao lên cảnh cáo. Sau ngày hôm đó, em tôi cũng nhận được tin nhắn đe dọa nên không dám khai thật. Tôi muốn hỏi nếu em tôi không khai đúng sự thật thì bị xử lý như thế nào? Xin cảm ơn.

Trả lời:

Chào bạn, cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đến Luật Sao Việt. Đối với trường hợp của bạn, chúng tôi tư vấn cho bạn như sau:

Người làm chứng có nghĩa vụ trình bày trung thực những tình tiết mà mình biết về vụ án, về tội phạm mà mình biết, đồng thời có nghĩa vụ phải có mặt theo giấy triệu tập của cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng. Nếu cố ý vắng mặt không vì lý do bất khả kháng hoặc không do trở ngại khách quan, đồng thời việc vắng mặt này gây trở ngại cho quá trình điều tra, xét xử thì người làm chứng có thể bị dẫn giải.

Đối với trường hợp của em trai bạn, nếu khai báo gian dối thì có thể bị xử lý hình sự là đúng. Đây là quy định đã được nêu tại khoản 5 Điều 66 Bộ luật Tố tụng Hình sự quy định như sau: “ Người làm chứng khai báo gian dối hoặc từ chối khai báo, trốn tránh việc khai báo mà không vì lý do bất khả kháng hoặc không do trở ngại khách quan thì phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật hình sự”.

Trách nhiệm hình sự đối với người làm chứng được quy định tại Điều 382 Bộ luật Hình sự năm 2015. Cụ thể, người làm chứng khai gian dối hoặc cung cấp những tài liệu mà mình biết rõ là sai sự thật, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 1 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 1 năm.

Những trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 1 năm đến 3 năm:

a) Có tổ chức;

b) Dẫn đến việc giải quyết vụ án, vụ việc bị sai lệch.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 3 năm đến 7 năm:

a) Phạm tội 2 lần trở lên;

b) Dẫn đến việc kết án oan người vô tội hoặc bỏ lọt tội phạm hoặc người phạm tội.

Trường hợp em bạn bị đe dọa, em bạn nên làm đơn tố cáo tới cơ quan công an đang giải quyết vụ án và gửi kèm văn bản yêu cầu được bảo vệ tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, tài sản và quyền, lợi ích hợp pháp của mình và người thân của mình. Việc em trai bạn bị đe dọa chỉ là lý do để “thông cảm” cho hành động khai báo sai sự thật nhưng không giúp em bạn được miễn truy cứu TNHS, bởi em bạn có thể lựa chọn cách thức khác như tố cáo lên cơ quan công an và yêu cầu được bảo vệ; thay vì khai báo sai. 

Khi yêu cầu được bảo vệ tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm và tài sản, các biện pháp bảo vệ sẽ bao gồm:

- Bố trí lực lượng, tiến hành các biện pháp nghiệp vụ, sử dụng vũ khí, công cụ hỗ trợ và các phương tiện khác để canh gác, bảo vệ;

- Hạn chế việc đi lại, tiếp xúc của người được bảo vệ để bảo đảm an toàn cho họ;

- Giữ bí mật và yêu cầu người khác giữ bí mật các thông tin liên quan đến người được bảo vệ;

- Di chuyển, giữ bí mật chỗ ở, nơi làm việc, học tập; thay đổi tung tích, lý lịch, đặc điểm nhân dạng của người được bảo vệ, nếu được họ đồng ý;

- Răn đe, cảnh cáo, vô hiệu hóa các hành vi xâm hại người được bảo vệ; ngăn chặn, xử lý kịp thời các hành vi xâm hại theo quy định của pháp luật;

- Các biện pháp bảo vệ khác theo quy định của pháp luật.