Phạm nhân mắc bệnh hiểm nghèo thì được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù như thế nào?

Tôi muốn hỏi việc cho em mình, em tôi phạm tội cố ý gây thương tích dẫn đến chết người, phải chịu án tù 12 năm nhưng đến nay mới đi được 6 năm. Giờ em tôi phát hiện bị suy thận giai đoạn 4, cần phải chạy thận và đang tìm kiếm nguồn ghép. Tôi tìm hiểu thì được biết nếu bị bệnh nặng thì sẽ được giảm án. Vậy trường hợp của em tôi có thể xin giảm án để em có cơ hội cứu chữa và sớm được về với gia đình không? Tôi xin cảm ơn luật sư rất nhiều.

Ảnh minh họa, nguồn: Internet.

Trả lời:

Chào bạn!  Cảm ơn bạn đã quan tâm và gửi câu hỏi về Công ty Luật TNHH Sao Việt, đối với thắc mắc của bạn, chúng tôi xin được giải đáp như sau:

I. Suy thận giai đoạn 4 có được xếp loại “mắc bệnh hiểm nghèo”?

Khái niệm “Mắc bệnh hiểm nghèo” được giải thích theo quy định tại Khoản 4 Điều 2 Nghị quyết  03/2024/NQ-HĐTP như sau

“4. “Mắc bệnh hiểm nghèo” quy định tại điểm b khoản 2 Điều 62, Điều 64, khoản 2 Điều 105 của Bộ luật Hình sự là trường hợp người bị kết án đang bị bệnh nguy hiểm đến tính mạng, khó có phương thức chữa trị (ví dụ: ung thư giai đoạn cuối, nhiễm HIV đã chuyển giai đoạn lâm sàng IV, lao nặng độ 4 kháng thuốc, xơ gan cổ chướng, suy tim độ III trở lên, suy thận độ IV trở lên) hoặc mắc bệnh khác dẫn đến không có khả năng tự phục vụ bản thân, tiên lượng xấu, nguy cơ tử vong cao.”

Như vậy, trường hợp em trai bạn bị suy thận giai đoạn 4 được xác định là mắc bệnh hiểm nghèo.

II. Điều kiện để được giảm thời hạn chấp hành án phạt tù.

“Phạm nhân mắc bệnh hiểm nghèo” là một trong những trường hợp đặc biệt có thể được xem xét, đề nghị giảm thời hạn chấp hành án phạt tù theo điểm c khoản 1 Điều 8 Thông tư liên tịch 02/2013/TTLT-BCA-BQP-TANDTC-VKSNDTC:

“Giảm thời hạn chấp hành án phạt tù trong trường hợp đặc biệt

1. Phạm nhân đã chấp hành được ít nhất một phần tư mức hình phạt đã tuyên đối với án phạt tù từ ba mươi năm trở xuống hoặc mười năm đối với tù chung thân và có đủ điều kiện về xếp loại chấp hành án phạt tù quy định tại khoản 2, 3, 4 Điều 6 Thông tư liên tịch này, có thể được xét, đề nghị giảm thời hạn chấp hành án phạt tù, nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Phạm nhân đã lập công. Mỗi lần lập công, phạm nhân chỉ được xem xét, đề nghị giảm thời hạn một lần;

b) Phạm nhân đã quá già yếu;

c) Phạm nhân mắc bệnh hiểm nghèo.

...

Tuy nhiên, như quy định nêu trên, việc ”phạm nhân mắc bệnh hiểm nghèo” không phải điều kiện duy nhất để được giảm hạn chấp hành án phạt tù, phạm nhân phải đồng thời đáp ứng đủ các điều kiện khác bao gồm:

(1) Đã chấp hành được ít nhất một phần tư mức hình phạt đã tuyên đối với án phạt tù từ ba mươi năm trở xuống hoặc mười năm đối với tù chung thân.

(2) Có đủ điều kiện về xếp loại chấp hành án phạt tù tại Điều 6 Thông tư liên tịch 02/2013/TTLT-BCA-BQP-TANDTC-VKSNDTC bao gồm:

- Đã chấp hành được ít nhất 1/3 thời hạn đối với hình phạt tù từ 30 năm trở xuống hoặc 12 năm đối với tù chung thân;

- Có nhiều tiến bộ thể hiện ở việc chấp hành tốt Nội quy trại giam, trại tạm giam, nhà tạm giữ; tích cực học tập, lao động cải tạo và phải có đủ kỳ xếp loại chấp hành án phạt tù từ khá trở lên, cụ thể như sau:

+ Phạm nhân bị phạt tù chung thân phải có ít nhất 04 năm liên tục liền kề thời điểm xét giảm thời hạn được xếp loại từ khá trở lên.

+ Trường hợp bị kết án tử hình được Chủ tịch nước ân giảm xuống tù chung thân phải có ít nhất 05 năm liên tục liền kề thời điểm xét giảm được xếp loại từ khá trở lên;

+ Phạm nhân bị phạt tù trên 20 năm đến 30 năm phải có ít nhất 03 năm 06 tháng liên tục liền kề thời điểm xét giảm được xếp loại từ khá trở lên;

+ Phạm nhân bị phạt tù trên 15 năm đến 20 năm phải có ít nhất 03 năm liên tục liền kề thời điểm xét giảm được xếp loại từ khá trở lên;

+ Phạm nhân bị phạt tù trên 10 năm đến 15 năm phải có ít nhất 02 năm liên tục liền kề hoặc 08 quý liền kề thời điểm xét giảm được xếp loại từ khá trở lên;

+ Phạm nhân bị phạt tù trên 05 năm đến 10 năm phải có ít nhất 01 năm hoặc 04 quý liền kề thời điểm xét giảm được xếp loại từ khá trở lên;

- Phạm nhân bị phạt tù trên 03 năm đến 05 năm phải có ít nhất 06 tháng hoặc 02 quý liền kề thời điểm xét giảm được xếp loại từ khá trở lên;

- Phạm nhân bị phạt tù 03 năm trở xuống phải có ít nhất 01 quý gần nhất được xếp loại từ khá trở lên.

III. Mắc bệnh hiểm nghèo được giảm án tù bao nhiêu năm?

Việc giảm thời hạn chấp hành hình phạt trong trường hợp đặc biệt quy định tại Điều 64 Bộ luật Hình sự 2015 được hướng dẫn như sau:

- Mức giảm mỗi lần cao nhất cho các trường hợp nêu trên có thể là 01 năm đối với hình phạt cải tạo không giam giữ, 04 năm đối với hình phạt tù có thời hạn, hình phạt tù chung thân, nhưng phải bảo đảm thời gian thực tế chấp hành hình phạt ít nhất là hai phần năm mức hình phạt đã tuyên hoặc 15 năm đối với hình phạt tù chung thân; trường hợp người bị kết án về nhiều tội trong đó có tội bị kết án phạt tù chung thân thì thời gian thực tế chấp hành hình phạt ít nhất là 20 năm.

- Trường hợp đặc biệt, khi có đề nghị của Bộ trưởng Bộ Công an hoặc Bộ trưởng Bộ Quốc phòng; sau khi có ý kiến của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao và được sự đồng ý của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao thì người bị kết án có thể được xét giảm vào thời gian sớm hơn hoặc với mức cao hơn mức trên.

Vì vậy, trường hợp của em trai bạn dù đã chấp hành một nửa thời gian phạt tù, tuy nhiên, cần đáp ứng điều kiện về xếp loại chấp hành án, thực hiện tốt Nội quy trại giam thì mới đủ điều kiện được giảm án. Mức giảm cao nhất có thể là 4 năm nếu không phải trường hợp đặc biệt được đặc cách.