Chào luật sư, tôi muốn hỏi về một việc như sau: Do xe bị hư nên anh họ tôi có mượn xe máy của tôi để đi làm. Nhưng sau đó, theo như lời anh tôi kể thì sau đó, tổ trưởng có điều anh ấy đi làm việc ở công ty ở khu vực khác. Lúc anh ấy ra lấy xe để ra về thì bị những người trong công ty mà cho anh ấy vay tiền giữ lại, không cho anh ấy lấy xe đi. Họ cử ra một người giữ xe của anh tôi. Nghe nói anh ấy mượn rất nhiều tiền của đồng nghiệp trong công ty, nay lại chuyển chỗ làm mới, sợ không lấy được tiền nên họ giữ xe máy lại để làm tin, sợ anh của tôi trốn đi mất, không trả tiền cho họ. Anh họ của tôi có thương lượng nhiều lần nhưng họ không chịu trả xe, trong khi tôi thì đang cần xe để đi làm. Vậy tôi muốn hỏi, trường hợp này tôi có thể làm gì để lấy lại xe về? Chiếc xe máy này là tài sản đứng tên tôi. Mong được giải đáp.
Nguồn ảnh: Internet
Trả lời.
Chào bạn. Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi đến Công ty Luật TNHH Sao Việt. Về vấn đề của bạn, chúng tôi sẽ tư vấn cho bạn như sau:
1. Căn cứ pháp lý:
Bộ luật dân sự năm 2015
Bộ luật hình sự năm 2015
2. Nội dung tư vấn:
Dựa theo thông tin bạn cung cấp, thì người anh họ của bạn mượn xe máy của bạn để đi làm nhưng sau đó bị người trong công ty giữ xe lại để làm tin vì việc anh này nợ nần nhiều người trong công ty. Về vấn đề này xét thấy:
Trước hết, chiếc xe máy này trong vụ việc này được xác định là tài sản phải đăng ký quyền sở hữu, mà theo thông tin bạn là người đứng tên trên Giấy Chứng nhận đăng ký xe, nên đây được xác định là tài sản hợp pháp thuộc về quyền sở hữu của bạn. Chỉ bạn mới có quyền chiếm hữu, sử dụng và định đoạt đối với tài sản này.
Khi bạn cho người anh họ mượn chiếc xe máy này để đi làm thì trường hợp này, người anh của bạn chỉ được quyền chiếm hữu và sử dụng chiếc xe này trong thời gian mượn xe. Người anh họ của bạn không phải là chủ sở hữu của chiếc xe máy này. Vì vậy, việc những người đồng nghiệp của anh bạn giữ lại chiếc xe máy này để “làm tin” đối với việc nợ nần của anh của bạn là không phù hợp.
Bên cạnh đó, trong vụ việc này, theo thông tin, vì sợ người anh họ của họ đang vay mượn rất nhiều tiền từ đồng nghiệp trong công ty, mà anh của bạn lại chuẩn bị bị điều đi làm việc ở nơi khác, nên những người đồng nghiệp cho anh bạn vay đã bàn nhau và cùng giữ lại chiếc xe máy mà anh bạn đi để làm tin cho việc trả nợ. Trường hợp này có thể thấy những người này đã có hành vi nắm giữ, chi phối tài sản này một cách trực tiếp, thực hiện việc chiếm hữu chiếc xe máy này (theo Điều 179 Bộ luật dân sự năm 2015).
Mà theo quy định của pháp luật thì người không phải là chủ sở hữu của tài sản chỉ được quyền chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản theo ủy quyền của chủ sở hữu, hoặc theo quy định của pháp luật (Điều 179, 188, 191, 195 Bộ luật Dân sự năm 2015). Trong vụ việc này, những người giữ chiếc xe máy lại không phải là chủ sở hữu chiếc xe, cũng không được chủ sở hữu chiếc xe - ở đây là bạn giao hay ủy quyền cho việc chiếm hữu, sử dụng chiếc xe này. Do vậy việc những người này cố ý giữ lại xe máy của bạn (do anh bạn lái đi làm) là trái với quy định của pháp luật. Hành vi này đã xâm phạm trực tiếp tới quyền sở hữu chiếc xe của bạn, cũng như quyền chiếm hữu, sử dụng chiếc xe của anh họ bạn.
Trường hợp này, để bảo vệ quyền sở hữu đối với tài sản là chiếc xe máy này, theo quy định của pháp luật, bạn có thể cùng anh họ của bạn đến yêu cầu những người này trả lại xe. Khi đi, bạn có thể mang theo Giấy tờ xe (Giấy chứng nhận đăng ký xe) để chứng minh tư cách chủ sở hữu chiếc xe của mình.
Trường hợp này, nếu những người này không chịu trả lại tài sản cho bạn thì bạn có quyền làm đơn tố cáo lên cơ quan công an. Bởi như đã phân tích, việc những người này ngang nhiên giữ chiếc xe của bạn – do anh trai của bạn đưa đi làm được xác định là một hành vi trái pháp luật, xâm phạm đến quyền của bạn đối với tài sản này. Mặc dù mục đích của họ khi giữ lại chiếc xe này là để “làm tin”, như một sự đảm bảo người anh họ của bạn sẽ trả nợ cho họ. Tuy nhiên, khi bạn – chủ sở hữu của chiếc xe đã yêu cầu họ trả lại chiếc xe, chấm dứt hành vi trái pháp luật của mình nhưng họ vẫn cố tình không trả thì đây là hành vi công nhiên chiếm đoạt tài sản của bạn. Bởi lẽ, hành vi giữ lại chiếc xe máy của bạn đã được những người này thực hiện một cách công khai trước mặt anh họ của bạn – người được bạn giao chiếm hữu và sử dụng chiếc xe này.
Với hành vi công nhiên chiếm đoạt tài sản này thì những người này có thể bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự tùy vào tính chất, mức độ phạm tội. Tuy nhiên, với giá trị của chiếc xe máy thường không nhỏ, nên hành vi của những người này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội công nhiên chiếm đoạt tài sản của người khác theo quy định tại Điều 172 Bộ luật hình sự năm 2015 nếu cố tình không trả lại tài sản dù đã được chủ tài sản yêu cầu. Theo đó, Điều 172 Bộ luật hình sự năm 2015, được sửa đổi bởi khoản 3 Điều 2 Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật hình sự năm 2017 quy định về tội danh này như sau:
“Điều 172. Tội công nhiên chiếm đoạt tài sản
1. Người nào công nhiên chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản mà còn vi phạm;
b) Đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 173, 174, 175 và 290 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm;
c) Gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội;
d) Tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ;
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm:
a) Chiếm đoạt tài sản trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng;
….”
Như vậy, bạn có quyền mang theo Giấy tờ xe đến và yêu cầu họ trả lại tài sản cho bạn. Trường hợp họ không trả lại tài sản cho bạn thì bạn có quyền tố cáo họ lên cơ quan công an về hành vi trái pháp luật của họ.
