Hỏi: Năm 1972, Gia đình anh An đi sơ tán theo lệnh của Nhà nước đến cuối năm 1972 thì về nhưng lúc đó một đồng chí cán bộ UBHC khu phố ra lệnh cho gia đình anh An phải rời khỏi mảnh đất đó không được hồi cư (lệnh miệng). Hiện nay mảnh đất đó đã được dùng để xây dựng trụ sở của Công an phường, gia đình anh An không được đền bù gì. Từ đó đến nay gia đình anh An liên tục có đơn gửi các cơ quan chức năng yêu cầu giải quyết nhưng đến nay gia đình anh An vẫn chưa lấy lai được nhà đất. Vậy sự việc trên phải được giải quyết thế nào cho đúng pháp luật?
Đáp:
Việc làm của đồng chí cán bộ UBHC khu phố nơi ông ở là hoàn toàn sai vì người cán bộ đó không có đủ thẩm quyền để không gia đình ông vào nhà thuộc sở hữu của mình, việc làm của đồng chí đó đã vi phạm những nguyên tắc rất cơ bản của quyền con người, mặt khác người cán bộ đó lại ra lệnh miệng thì lệnh đó không phải là căn cứ pháp lý để gia đình ông An không được vào nhà ở hợp pháp của mình.
Theo quy định của pháp luật dân sự thì chủ sở hữu có quyền chiếm hữu, sử dụng và định đoạt tài sản thuộc sở hữu của mình. Do đó hết lệnh sơ tán của Nhà nước gia đình ông An hoàn toàn có quyền trở về ngôi nhà thuộc sở hữu của mình.
Để không thiệt thòi cho gia đình thì ông An có thể làm đơn yêu cầu Tòa án giải quyết. Để Tòa án có đủ căn cứ pháp lý giải quyết gia đình ông An phải có đầy đủ giấy tờ để chứng minh quyền sở hữu nhà của mình như giấy tờ về thưà kế nhà đất gia đình ông hiện nay đang đứng tên trong sổ địa chính của phường nơi có ngôi nhà đó, giấy tờ nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất (nếu đất đó trước đây nhận chuyển nhượng từ người khác). Trong đơn ông phải ghi rõ hướng giải quyết có thể yêu cầu giải quyết theo một trong các hướng sau đây:
- Yêu cầu trả lại bằng chính nhà đó.
- Yêu cầu trả bằng nhà khác.
- Yêu cầu trả bằng hình thức giao đất không phải trả tiền sử dụng đất.
- Yêu cầu trả bằng tiền.
Nhưng để tránh những tranh chấp không đáng xảy ra thì trước khi làm đơn gửi Tòa án gia đình ông có thể đến gặp UBND phường và Công an phường để trình bày rõ sự việc và đưa ra yêu cầu theo thỏa thuận giữa các bên, nếu không thỏa thuận được khi đó gia đình ông mới gửi đơn đến Tòa án.
