Tiền lương đóng BHXH được xác định như thế nào? Tiền lương đóng BHXH từ năm 2016 có thực sự tăng?

Câu hỏi: Tôi đang là kế toán một công ty tư nhân, như nhiều kế toán khác tôi kiêm luôn việc thực hiện thủ tục BHXH cho Công ty. Tôi có tham gia nhiều diễn đàn, trao đổi với nhiều anh chị kế toán nhưng hiện chưa có câu trả lời cuối cùng về “Tiền lương đóng BHXH hàng tháng của người lao động tại doanh nghiệp”. Do đó, tôi rất mong được quý Công ty hỗ trợ về vấn đề này cũng như tư vấn cho tôi mức tiền lương đóng BHXH năm 2016?

Trả lời: Với vấn đề bạn hỏi, Chúng tôi có ý kiến như sau:
Việc xác định Tiền lương đóng BHXH bắt buộc như thế nào ảnh hưởng trực tiếp tới nghĩa vụ đóng bảo hiểm của doanh nghiệp, của người lao động. Ở đây không chỉ là vấn đề tài chính mà còn cả vấn đề trách nhiệm pháp lý, nhiều khi doanh nghiệp “vô tình” vi phạm pháp luật mà không hay biết. Chính vì vậy đây đã là chủ đề luôn “hot” trong suốt thời gian qua, đặc biệt kể từ khi Luật bảo hiểm xã hội 2014 được ban hành.

Dưới đây là một số nhận định, quan điểm của Chúng tôi về tiền lương đóng bảo hiểm xã hội theo khung thời gian cụ thể với “mốc son” là ngày 01/07/2013, cụ thể như sau:

1. Tiền lương đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc trước ngày 01/07/2013
Theo quy định tại Khoản 2, Điều 94 Luật BHXH 2006 đối với người lao động đóng BHXH theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định thì tiền lương, tiền công tháng đóng BHXH là mức tiền lương, tiền công ghi trong hợp đồng lao động. Theo quy định tại Chương 6 Bộ luật lao động năm 1994 sửa đổi bổ sung năm 2002, 2006, 2007 và các văn bản hướng dẫn thi hành thì tiền lương và các khoản phụ cấp lương là hai khoản khác nhau.

Như vậy, căn cứ quy định thời kỳ này thì tiền lương, tiền công tháng đóng BHXH bắt buộc của người lao động không bao gồm các khoản phụ cấp (Đây cũng là nội dung thể hiện trong Công văn số 1374/BHXH-BT ngày 16/04/2012 của Bảo hiểm xã hội về việc tiền công, tiền lương làm căn cứ đóng BHXH).

2. Tiền lương đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc kể từ ngày 01/07/2013 đến nay
Theo Quyết định 832/QĐ-BHXH năm 2013 Phê duyệt phương án xử lý kết quả rà soát văn bản do Bảo hiểm xã hội Việt Nam thì Công văn số 1374/BHXH-BT ngày 16/04/2012 của Bảo hiểm xã hội về việc tiền công, tiền lương làm căn cứ đóng BHXH hết hiệu lực từ 01/07/2013. Đây cũng là lý do tại sao Chúng tôi lấy ngày 01/07/2013 làm mốc - thời điểm mà văn bản chuyên ngành của cơ quan bảo hiểm hướng dẫn về tiền công, tiền lương làm căn cứ đóng BHXH theo tinh thần cũ (tiền lương và phụ cấp lương là hai khoản khác nhau) đã chấm dứt hiệu lực.

Căn cứ vào quy định hiện hành, quy định tại Khoản 2, Điều 94 Luật BHXH 2006:  Đối với người lao động đóng BHXH theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định thì tiền lương, tiền công tháng đóng BHXH là mức tiền lương, tiền công ghi trong hợp đồng lao động.

Theo Điều 90 Bộ luật lao động 2012 (có hiệu lực từ ngày 01/05/2013) thì tiền lương bao gồm bao gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác.

Như vậy,  tiền lương, tiền công tháng đóng BHXH bắt buộc của người lao động theo quy định kể từ thời điểm năm 2013 đã bao gồm cả các khoản phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác. 

Đến khi Luật bảo hiểm xã hội 2014 ra đời (ngày 01/01/2016 sẽ có hiệu lực) thì theo Khoản 2 Điều 5, Điều 89 Luật bảo hiểm xã hội 2014, Điều 17 Nghị định 115/2015/NĐ-CP tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội được xác định như sau:
Từ ngày 01 tháng 01 năm 2016 đến ngày 31 tháng 12 năm 2017, tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội là mức lương và phụ cấp lương theo quy định của pháp luật về lao động ghi trong hợp đồng lao động.
Từ ngày 01 tháng 01 năm 2018 trở đi, tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội là mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác theo quy định của pháp luật về lao động ghi trong hợp đồng lao động.

Do đó, theo quan điểm của Chúng tôi quy định về tiền lương tháng đóng BHXH theo Luật bảo hiểm xã hội 2014 là sự quy định cụ thể và xác định rõ lộ trình áp dụng mức tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc, chứ không phải là việc tăng mức đóng bảo hiểm xã hội lên như nhiều người đang tranh cãi.

Và căn cứ theo quy định tại Điều 21 Nghị định 05/2015/NĐ-CP, Điều 3 thông tư 23/2015/TT-BLĐTBXH hướng dẫn nghị định 05/2015/NĐ-CP có thể xác định mức đóng BHXH giai đoạn 01/01/2016 đến 31/12/2017 sẽ bao gồm: 
- Lương cơ bản (không thấp hơn mức lương tối thiểu);
- Phụ cấp nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm;
- Phụ cấp trách nhiệm, chức vụ;
- Phụ cấp lưu động;
- Phụ cấp thu hút;
- Phụ cấp khu vực…