Con chưa thành niên có được ủy quyền cho bố mẹ bán đất đứng tên mình không?

Năm ngoái chồng tôi mất có để lại di chúc cho con gái tôi thừa kế một mảnh đất đứng tên chồng tôi. Sau đó, tôi đã hoàn tất thủ tục khai nhận di sản thừa kế và sang tên sổ đỏ cho con gái tại các cơ quan có thẩm quyền. Sắp tới tôi dự định cho con ra nước ngoài du học, vì vậy chi phí khá tốn kém nên tôi muốn bán mảnh đất này để phụ thêm vào tiền tiết kiệm của mình để lo tiền ăn học cho cháu. Vậy tôi có được đứng ra bán mảnh đất đó thay con gái hay không vì cháu năm nay mới chỉ 11 tuổi?

 Ảnh minh họa, nguồn: Internet.

Trả lời:

Chào chị, cảm ơn chị đã tin tưởng và gửi câu hỏi đến Luật Sao Việt. Đối với thắc mắc của bạn, chúng tôi xin giải đáp cho bạn như sau:

Điều 21 Bộ Luật Dân sự 2015 quy định về năng lực hành vi dân sự của người chưa thành niên như sau:

“Điều 21. Người chưa thành niên

1. Người chưa thành niên là người chưa đủ mười tám tuổi.

2. Giao dịch dân sự của người chưa đủ sáu tuổi do người đại diện theo pháp luật của người đó xác lập, thực hiện.

3. Người từ đủ sáu tuổi đến chưa đủ mười lăm tuổi khi xác lập, thực hiện giao dịch dân sự phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý, trừ giao dịch dân sự phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày phù hợp với lứa tuổi.

4. Người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi tự mình xác lập, thực hiện giao dịch dân sự, trừ giao dịch dân sự liên quan đến bất động sản, động sản phải đăng ký và giao dịch dân sự khác theo quy định của luật phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý.”

Đối chiếu theo quy định tại khoản 1 Điều 136 Bộ luật Dân sự 2015 thì cha mẹ chính là người đại diện theo pháp luật của con chưa thành niên.

Bên cạnh đó, tại khoản 1 Điều 75 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định về quyền có tài sản riêng của con như sau:

“Điều 75. Quyền có tài sản riêng của con

1. Con có quyền có tài sản riêng. Tài sản riêng của con bao gồm tài sản được thừa kế riêng, được tặng cho riêng, thu nhập do lao động của con, hoa lợi, lợi tức phát sinh từ tài sản riêng của con và thu nhập hợp pháp khác. Tài sản được hình thành từ tài sản riêng của con cũng là tài sản riêng của con.

...”

Việc định đoạt tài sản riêng của con chưa thành niên sẽ được quy định tại Điều 77 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, theo đó:

“Điều 77. Định đoạt tài sản riêng của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự

1. Trường hợp cha mẹ hoặc người giám hộ quản lý tài sản riêng của con dưới 15 tuổi thì có quyền định đoạt tài sản đó vì lợi ích của con, nếu con từ đủ 09 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.

2. Con từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi có quyền định đoạt tài sản riêng, trừ trường hợp tài sản là bất động sản, động sản có đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng hoặc dùng tài sản để kinh doanh thì phải có sự đồng ý bằng văn bản của cha mẹ hoặc người giám hộ.

3. Trong trường hợp con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự thì việc định đoạt tài sản riêng của con do người giám hộ thực hiện.”

Như vậy, pháp luật Việt Nam quy định rằng dù con chưa thành niên hay con đã thành niên đều có quyền có tài sản riêng. Tài sản riêng của con được hình thành từ các nguồn được liệt kê tại khoản 1 Điều 75 Luật hôn nhân và gia đình 2014. Việc định đoạt tài sản riêng của con chưa thành niên tùy từng độ tuổi phải có sự tham gia của cha mẹ (do cha mẹ định đoạt hoặc phải có sự đồng ý của cha mẹ), trừ một số trường hợp con chưa thành niên được tự mình định đoạt theo Luật định.

Đối với trường hợp của chị, con gái 11 tuổi được xem là chưa thành niên nên chị sẽ có quyền đứng ra để xác lập, thực hiện giao dịch đối với mảnh đất con chị được thừa kế, nhưng việc thực hiện giao dịch trên phải vì lợi ích của con. Trường hợp chị bán đất để tạo điều kiện cho con được học tập ở môi trường nước ngoài được xem xét là vì lợi ích của con.

Tuy nhiên, vì con gái chị đã trên 9 tuổi nên chị vẫn phải xem xét thêm nguyện vọng của con. Sau khi xem xét nguyện vọng của con, nếu con chị đồng ý nhưng không trực tiếp tham gia vào việc bán đất thì con chị có thể thể hiện ý chí chủ quan của mình bằng văn bản. Khi đó, chị có quyền tự mình quyết định việc mua bán, chuyển nhượng quyền sử dụng nói trên.

Một lưu ý nữa trong trường hợp này đó là các giao dịch mua bán đất phải được công chứng hoặc chứng thực theo điểm a khoản 3 Điều 167 Luật Đất đai năm 2013. Vì vậy, ngoài việc phải đáp ứng các điều kiện được mua bán thì khi thực hiện giao dịch, chị cần đáp ứng điều kiện về hợp đồng công chứng.

Thủ tục công chứng hợp đồng mua bán đất của người chưa thành niên được thực hiện như sau:

* Hồ sơ cần chuẩn bị: 

- Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (Sổ đỏ);

- Giấy tờ tuỳ thân như Chứng minh nhân dân, Căn cước công dân (của mẹ), Giấy khai sinh của con; sổ hộ khẩu;

- Văn bản đồng ý của con về việc đồng ý bán đất...

* Cơ quan công chứng: Văn phòng hoặc Phòng công chứng có trụ sở đặt tại nơi có đất.