Xây nhà vi phạm quy hoạch, không có giấy phép là thực trạng diễn ra phổ biến ở khắp mọi nơi trên đất nước Việt Nam. Do nhiều trường hợp xây nhà trái phép vẫn được hợp thức hóa sau đó nên nhiều người thường bất chấp vi phạm vì cho rằng “sự đã rồi” thì cơ quan nhà nước buộc phải chấp nhận. Tuy nhiên, xây dựng nhà không phép trên đất quy hoạch là trường hợp vi phạm chắc chắn không được hợp thức hóa.
Hình ảnh minh họa, nguồn: Internet.
Tại sao xây dựng nhà trên đất quy hoạch không có giấy phép không được hợp thức hóa?
Thực chất, hợp thức hóa nhà ở xây dựng không phép, trái phép là việc điều chỉnh giấy phép xây dựng hoặc thiết kế xây dựng hoặc xin cấp giấy phép xây dựng để hợp thức hóa nhà ở đã xây dựng trước đó mà chưa hoàn thiện thủ tục pháp lý. Tuy nhiên, để được hợp thức hóa những trường hợp này thì công trình cũng phải đủ điều kiên được cấp giấy phép hoặc điều chỉnh thiết kế phù hợp giấy phép còn đối với trường hợp nhà xây dựng trên đất quy hoạch, điều kiện tiên quyết để được cấp giấy phép đó là “Phải phù hợp với quy hoạch chi tiết xây dựng”. Do đó, đối với đất quy hoạch thì việc xây dựng nhà mới chắc chắn không đủ điều kiện để được cấp giấy phép.
Trường hợp ngoại lệ duy nhất theo quy định tại khoản 33 Điều 1 Luật Xây dựng sửa đổi 2020 như sau:
“5. Đối với công trình xây dựng, nhà ở riêng lẻ thuộc trường hợp quy định tại điểm a khoản 1 Điều này và đã có kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện thì không cấp giấy phép xây dựng có thời hạn cho việc xây dựng mới mà chỉ cấp giấy phép xây dựng có thời hạn để sửa chữa, cải tạo.
Trường hợp sau 03 năm kể từ ngày công bố kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện, cơ quan nhà nước có thẩm quyền chưa có quyết định thu hồi đất hoặc chưa cho phép chuyển mục đích sử dụng đất theo kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện đã được công bố mà không điều chỉnh, hủy bỏ hoặc có điều chỉnh, hủy bỏ nhưng không công bố việc điều chỉnh, hủy bỏ kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện thì người sử dụng đất được quyền đề nghị cấp giấy phép xây dựng có thời hạn theo quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều này”.
Tuy nhiên đối với trường hợp sửa chữa, cải tạo nhà ở đã có sẵn từ trước khi quy hoạch thì cũng chỉ được cấp giấy phép xây dựng có thời hạn ( thời hạn theo kế hoạch thực hiện quy hoạch xây dựng).
Xây dựng nhà không phép trên đất quy hoạch bị xử lý thế nào?
Xây dựng nhà không phép trên đất quy hoạch sẽ không được hợp thức hóa mà sẽ buộc phải phá dỡ (cưỡng chế phá dỡ) theo quy định tại điểm c khoản 15 Điều 16 Nghị định 16/2022/NĐ-CP.
Ngoài ra, cá nhân vi phạm sẽ bị phạt tiền theo quy định tại Khoản 9 Điều 16 Nghị định 16/2022/NĐ-CP:
- Phạt tiền từ 80 - 100 triệu đồng đối với xây dựng nhà ở riêng lẻ
- Phạt tiền từ 100 - 120 triệu đồng đối với xây dựng nhà ở riêng lẻ trong khu bảo tồn, khu di tích lịch sử - văn hóa hoặc công trình xây dựng khác.
- Phạt tiền 160 - 180 triệu đồng đối với xây dựng công trình có yêu cầu lập báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng hoặc công trình phải lâp báo cáo kinh tế - kỹ thuật đầu tư xây dựng.
Mức phạt khi tái phạm nhưng không đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự như sau:
- Phạt tiền từ 120 - 140 triệu đồng đối với xây dựng nhà ở riêng lẻ
- Phạt tiền từ 140 - 160 triệu đồng đối với xây dựng nhà ở riêng lẻ trong khu bảo tồn, khu di tích lịch sử - văn hóa hoặc công trình xây dựng khác.
- Phạt tiền từ 950 triệu đồng - 1 tỷ đồng đối với xây dựng công trình có yêu cầu phải lập báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng hoặc công trình phải lập báo cáo kinh tế - kỹ thuật đầu tư xây dựng.
Ngay cả khi đã bị phát hiện vi phạm và lập biên bản nhưng cơ quan nhà nước chưa đưa ra quyết định xử phạt mà người vi phạm tiếp tục thực hiện thì vẫn bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại khoản 12 Điều 16 Nghị định 16/2022/NĐ-CP như sau:
- Phạt tiền từ 100 - 120 triệu đồng đối với xây dựng nhà ở riêng lẻ.
- Phạt tiền từ 120 - 140 triệu đồng đối với xây dựng nhà ở riêng lẻ trong khu bảo tồn, khu di tích lịch sử - văn hóa hoặc công trình xây dựng khác.
- Phạt tiền từ 400 - 500 triệu đồng đối với xây dựng công trình có yêu cầu phải lập báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng hoặc công trình phải lập báo cáo kinh tế - kỹ thuật đầu tư xây dựng.
Trên đây là tư vấn của Luật Sao Việt đối với câu hỏi của bạn. Nếu trong quá trình thực hiện các thủ tục nếu gặp phải các vấn đề cần được giải đáp, bạn vui lòng liên hệ:
Liên hệ sử dụng dịch vụ tư vấn pháp luật:
- CÔNG TY LUẬT TNHH SAO VIỆT -
"Sự bảo hộ hoàn hảo trong mọi quan hệ pháp luật"
TỔNG ĐÀI TƯ VẤN PHÁP LUẬT: 1900 6243
Địa chỉ tư vấn trực tiếp: Số 525B Lạc Long Quân, P. Xuân La, Q. Tây Hồ, Hà Nội
Gửi thư tư vấn hoặc yêu cầu dịch vụ qua Email: congtyluatsaoviet@gmail.com
