Xin chào Luật Sao Việt, tôi muốn được tư vấn về vấn đề như sau: Chồng tôi (sinh năm 1983) và tôi (sinh năm 1993) do tự tìm hiểu, quen biết và được gia đình cho tiến đến hôn nhân, có tổ chức lễ cưới vào năm 2008, đăng ký kết hôn năm 2011 tại Ủy ban nhân dân xã. Tại thời điểm kết hôn, tôi chưa đủ 16 tuổi nhưng chồng tôi không biết do thời điểm đó tôi chưa có giấy tờ tuỳ thân và bố mẹ tôi đều xác nhận tôi đã đủ 18 tuổi. Sau khi kết hôn, khi đi làm giấy tờ tùy thân thì chồng tôi mới biết tôi chưa đủ 16 tuổi . Đến nay do cuộc sống vợ chồng không hạnh phúc, tôi muốn khởi kiện đề nghị Tòa án giải quyết đơn yêu cầu ly hôn của tôi. Nhưng tôi băn khoăn nếu tôi nộp đơn khởi kiện yêu cầu ly hôn lên Tòa án thì chồng tôi có bị xử lý hình sự về tội tổ chức tảo hôn và quan hệ tình dục với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi không? Tôi cảm ơn Luật sư!
Trả lời:
Chào bạn. Cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đến Công ty Luật TNHH Sao Việt. Về vấn đề của bạn, chúng tôi sẽ tư vấn cho bạn như sau:
Vấn đề xử lý hình sự đối với chồng bạn trong trường hợp này cần được xem xét dựa trên quy định của Bộ luật Hình sự Việt Nam.
+ Xét về hành vi tổ chức hôn nhân trái pháp luật:
Theo khoản 1 Điều 9 Luật HN&GĐ 2000 quy định “Nam từ 20 tuổi trở lên, nữ từ 18 tuổi trở lên” mới được quyền kết hôn. Vì vậy, khi vợ chồng bạn tổ chức lễ cưới vào năm 2008, bạn chưa đủ 16 tuổi nên đây là hành vi kết hôn trái pháp luật.
Điều 148 Bộ luật Hình sự năm 1999 quy định về tội tổ chức tảo hôn, tội tảo hôn như sau:
“Điều 148. Tội tổ chức tảo hôn, tội tảo hôn
Người nào có một trong các hành vi sau đây, đã bị xử phạt hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến hai năm hoặc bị phạt tù từ ba tháng đến hai năm:
a) Tổ chức việc kết hôn cho những người chưa đến tuổi kết hôn;
b) Cố ý duy trì quan hệ vợ chồng trái pháp luật với người chưa đến tuổi kết hôn mặc dù đã có quyết định của Toà án buộc chấm dứt quan hệ đó.”
Điều này được hướng dẫn bởi Điều 4 Thông tư liên tịch 01/2001/TTLT-BTP-BCA-TANDTC-VKSNDTC như sau:
“4. Về tội tổ chức tảo hôn, tội tảo hôn (Điều 148 BLHS)
4.1. Tảo hôn là việc lấy vợ, lấy chồng khi một bên hoặc cả hai bên chưa đủ tuổi kết hôn theo quy định của pháp luật hôn nhân và gia đình..
4.2. Tổ chức tảo hôn là việc tổ chức cho những người chưa đủ tuổi kết hôn theo quy định của pháp luật hôn nhân và gia đình lấy vợ, lấy chồng. Người tổ chức tảo hôn biết rõ hoặc có căn cứ để biết rõ là cả hai người hoặc một trong hai người mà mình tổ chức lễ cưới là chưa đủ tuổi kết hôn theo quy định. Trong trường hợp, người tổ chức thực sự không biết việc đó hoặc bị nhầm lẫn về độ tuổi, thì không bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội này.
4.3. Chỉ có thể truy cứu trách nhiệm hình sự về tội tổ chức tảo hôn khi người vi phạm đã bị xử phạt hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.
4.4. Chỉ có thể truy cứu trách nhiệm hình sự về tội tảo hôn khi có đầy đủ các dấu hiệu sau đây:
a) Người vi phạm cố ý duy trì quan hệ vợ chồng trái pháp luật với người chưa đến tuổi kết hôn;
b) Đã có quyết định của Tòa án buộc chấm dứt quan hệ đó;
c) Đã bị xử phạt hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.
4.5. Chủ thể của tội tổ chức tảo hôn là bất kỳ người nào có năng lực trách nhiệm hình sự, nhưng thông thường là: ông, bà, cha, mẹ, anh, chị hoặc người thân thích của bên nam, bên nữ.
Chủ thể của tội tảo hôn là bất kỳ người nào có năng lực trách nhiệm hình sự đã đủ tuổi kết hôn theo quy định của pháp luật hôn nhân và gia đình. Theo quy định tại Điều 9 Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 thì tuổi kết hôn đối với nam là từ 20 tuổi trở lên, tuổi kết hôn đối với nữ là từ 18 tuổi trở lên.”
Như vậy, trong trường hợp của bạn, trách nhiệm hình sự có thể thuộc về những người trực tiếp tổ chức lễ cưới, ví dụ như gia đình bạn, nếu gia đình bạn biết bạn chưa đủ tuổi nhưng vẫn tổ chức kết hôn.
Riêng đối với chồng bạn, vì không biết bạn chưa đủ 16 tuổi do thời điểm đó bạn không có giấy tờ tùy thân, gia đình bạn xác nhận bạn đã đủ 18 tuổi; đồng thời cũng chưa bị xử phạt hành chính hay bị Toà án ra quyết định buộc chấm dứt quan hệ hôn nhân nên chưa đủ căn cứ xác định chồng bạn phạm tội tảo hôn.
+ Xét về hành vi giao cấu với người chưa đủ 16 tuổi:
Điều 115 Bộ luật Hình sự năm 1999 quy định về tội này như sau:
“Điều 115. Tội giao cấu với trẻ em
1. Người nào đã thành niên mà giao cấu với trẻ em từ đủ 13 tuổi đến dưới 16 tuổi, thì bị phạt tù từ một năm đến năm năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ ba năm đến mười năm:
a) Phạm tội nhiều lần;
b) Đối với nhiều người;
c) Có tính chất loạn luân;
d) Làm nạn nhân có thai;
đ) Gây tổn hại cho sức khoẻ của nạn nhân mà tỷ lệ thương tật từ 31% đến 60%.
3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ bảy năm đến mười lăm năm:
a) Gây tổn hại cho sức khoẻ của nạn nhân mà tỷ lệ thương tật từ 61% trở lên;
b) Biết mình bị nhiễm HIV mà vẫn phạm tội.”
Trong trường hợp của bạn, nếu có đủ căn cứ chứng minh chồng bạn đã giao cấu với bạn khi bạn chưa đủ 16 tuổi thì tùy vào từng mức độ của hành vi, chồng bạn có thể bị xử lý hình sự theo điều này.
+ Xét về thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự:
Giả sử trường hợp chồng bạn phạm vào khoản 2 (nếu loại trừ các trường hợp ở khoản 3) thì theo điểm c Khoản 1 Điều 9 Bộ luật Hình sự 2015 quy định “Tội phạm rất nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội rất lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 07 năm tù đến 15 năm tù” thì chồng bạn phạm tội rất nghiêm trọng.
Theo điểm c Khoản 2 Điều 27 Bộ luật Hình sự 2015 quy định về thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự quy định “15 năm đối với tội phạm rất nghiêm trọng”. Vì vậy, nếu hành vi giao cấu hoặc tổ chức kết hôn xảy ra bắt đầu từ năm 2008, thì thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự đã hết vào thời điểm hiện tại (tính đến năm 2024 là 16 năm).
Vì vậy, ngay cả khi có căn cứ xác định chồng bạn đã giao cấu với bạn khi bạn chưa đủ 16 tuổi, chồng bạn cũng sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội "Giao cấu với trẻ em".
Đồng thời, dù gia đình bạn tổ chức hôn lễ khi biết bạn chưa đủ tuổi nhưng cũng không bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định về tội “Tổ chức tảo hôn”.
Trên đây là tư vấn của Luật Sao Việt đối với câu hỏi của bạn. Nếu trong quá trình thực hiện các thủ tục nếu gặp phải các vấn đề cần được giải đáp, bạn vui lòng liên hệ:
Liên hệ sử dụng dịch vụ tư vấn pháp luật:
- CÔNG TY LUẬT TNHH SAO VIỆT -
"Sự bảo hộ hoàn hảo trong mọi quan hệ pháp luật"
TỔNG ĐÀI TƯ VẤN PHÁP LUẬT: 1900 6243
Địa chỉ tư vấn trực tiếp: Số 525B Lạc Long Quân, P. Xuân La, Q. Tây Hồ, Hà Nội
Gửi thư tư vấn hoặc yêu cầu dịch vụ qua Email: congtyluatsaoviet@gmail.com
