Thủ tục thỏa thuận phân chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân

Tôi có kế hoạch đầu tư kinh doanh nhưng khi bàn với vợ thì vợ tôi không đồng ý, vợ tôi nói nếu tôi muốn đầu tư thì chia tài sản chung tự làm và lãi hay nợ thì tự chịu trách nhiệm. Tôi muốn hỏi: Thủ tục chia tài sản trong thời kỳ hôn nhân như thế nào? Liệu bây giờ vợ chồng tôi có thể thỏa thuận trước về việc chia tài sản chung nhưng quy định thời gian thỏa thuận này có hiệu lực được không? Xin cảm ơn

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

Trả lời:

Chào bạn, cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đến Luật Sao Việt. Đối với trường hợp của bạn, chúng tôi tư vấn như sau:

I. Thủ tục phân chia tài sản trong thời kỳ hôn nhân

Vấn đề phân chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân được quy định tại Điều 38 Luật Hôn nhân và gia đình như sau:

“1. Trong thời kỳ hôn nhân, vợ chồng có quyền thỏa thuận chia một phần hoặc toàn bộ tài sản chung, trừ trường hợp quy định tại Điều 42 của Luật này; nếu không thỏa thuận được thì có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết.

2. Thỏa thuận về việc chia tài sản chung phải lập thành văn bản. Văn bản này được công chứng theo yêu cầu của vợ chồng hoặc theo quy định của pháp luật.

3. Trong trường hợp vợ, chồng có yêu cầu thì Tòa án giải quyết việc chia tài sản chung của vợ chồng theo quy định tại Điều 59 của Luật này”.

Như vậy, theo quy định nêu trên thì vợ chồng bạn có quyền thỏa thuận chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân trừ những trường hợp sau đây:

- Thỏa thuận này ảnh hưởng nghiêm trọng đến lợi ích của gia đình; quyền, lợi ích hợp pháp của con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình;

- Nhằm trốn tránh thực hiện các nghĩa vụ như nuôi dưỡng, cấp dưỡng; bồi thường thiệt hại; thanh toán khi bị Tòa án tuyên bố phá sản; trả nợ cho cá nhân, tổ chức; nộp thuế hoặc nghĩa vụ tài chính khác đối với Nhà nước; nghĩa vụ khác về tài sản theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và quy định khác của pháp luật có liên quan.

Về thủ tục phân chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân, hai bạn có thể chọn 1 trong hai thủ tục sau đây:

Phương án 1. Thỏa thuận và công chứng văn bản phân chia tài sản

Đây là phương án giữ được tình cảm gia đình và tiết kiệm chi phí, thời gian, tiền bạc nhất nếu hai bên đạt được thỏa thuận chung về việc phân chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân. Hai vợ chồng có thể thỏa thuận và lập thành văn bản trước khi yêu cầu công chứng, hoặc trực tiếp thỏa thuận và yêu cầu công chứng viên lập thành văn bản tại văn phòng công chứng.

Hồ sơ công chứng được quy định tại Điều 40, khoản 1 Điều 63 Luật Công chứng 2014 bao gồm những giấy tờ sau:

- Phiếu yêu cầu công chứng, 

- Bản chính thỏa thuận phân chia tài sản, 

- Bản sao các giấy tờ mà người yêu cầu công chứng đã nộp, 

- Các giấy tờ xác minh, giám định và các giấy tờ có liên quan.

Bạn có thể tham khảo mẫu văn bản thỏa thuận phân chia tài sản chung vợ chồng tại: Văn bản phân chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân

Phương án 2. Yêu cầu Tòa án giải quyết việc chia tài sản chung

Nếu hai bên không đạt được thỏa thuận về việc phân chia tài sản trong thời kỳ hôn nhân thì có thể yêu cầu Tòa án giải quyết. Hồ sơ khởi kiện bao gồm: Giấy chứng nhận kết hôn, Đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp chia tài sản trong thời kỳ hôn nhân, các giấy tờ chứng nhận tài sản chung của vợ chồng,... Bạn cần thực hiện theo các bước sau

Bước 1: Nộp đơn yêu cầu tại TAND cấp huyện nơi vợ/chồng cư trú hoặc làm việc

Bước 2: Tòa án thụ lý, trong 3 ngày kể từ ngày nhận đơn, Chánh Án phân công 1 Thẩm phán xem xét đơn. Trong 5 ngày từ khi Thẩm phán xem xét đơn, Tòa ra một trong các quyết định thụ lý vụ án, chuyển đơn hoặc trả lại đơn

Bước 3: Tiến hành hòa giải

Bước 4: Chuẩn bị xét xử

Bước 5: Mở phiên tòa xét xử

Theo chúng tôi, phương án yêu cầu Tòa giải quyết việc phân chia tài sản trong thời kỳ hôn nhân không phải là phương án tối ưu vì mất rất nhiều thời gian, không phù hợp với nhu cầu muốn giải quyết nhanh để đầu tư kinh doanh của bạn. Ngoài ra, phương án này còn tốn nhiều chi phí phát sinh như chi phí thẩm định tại chỗ, chi phí định giá tài sản, án phí dân sự,...

II. Thời điểm có hiệu lực của việc chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân 

Thời điểm có hiệu lực của việc chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân được quy định tại Điều 39 của Luật Hôn nhân và gia đình như sau:

“1. Thời điểm có hiệu lực của việc chia tài sản chung của vợ chồng là thời điểm do vợ chồng thỏa thuận và được ghi trong văn bản; nếu trong văn bản không xác định thời điểm có hiệu lực thì thời điểm có hiệu lực được tính từ ngày lập văn bản.

2. Trong trường hợp tài sản được chia mà theo quy định của pháp luật, giao dịch liên quan đến tài sản đó phải tuân theo hình thức nhất định thì việc chia tài sản chung của vợ chồng có hiệu lực từ thời điểm việc thỏa thuận tuân thủ hình thức mà pháp luật quy định.

3. Trong trường hợp Tòa án chia tài sản chung của vợ chồng thì việc chia tài sản chung có hiệu lực kể từ ngày bản án, quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật.

4. Quyền, nghĩa vụ về tài sản giữa vợ, chồng với người thứ ba phát sinh trước thời điểm việc chia tài sản chung có hiệu lực vẫn có giá trị pháp lý, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác”.

Như vậy, nêu phân chia tài sản chung theo phương án 1 thì thời điểm có hiệu lực của việc chia tài sản chung của vợ chồng là thời điểm do vợ chồng thỏa thuận và được ghi trong văn bản. Nếu trong văn bản không xác định thời điểm có hiệu lực thì thời điểm có hiệu lực được tính từ ngày lập văn bản. 

Sau khi chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân, nếu muốn chấm dứt hiệu lực của việc chia tài sản này thì việc thỏa thuận chấm dứt hiệu lực cũng phải được lập thành văn bản và công chứng theo quy định của pháp luật.

Đối với phương án 2, thời điểm có hiệu lực của việc chia tài sản chung của vợ chồng có hiệu lực kể từ ngày bản án, quyết định của Tòa án có hiệu lực. Trong trường hợp việc chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân được thực hiện theo bản án, quyết định có hiệu lực của Tòa án thì thỏa thuận chấm dứt hiệu lực của việc chia tài sản chung phải được Tòa án công nhận.