Lưu ý dành cho chủ doanh nghiệp khi sử dụng lao động vị thành niên

Em ở Chương Mỹ, Hà Nội, có làng nghề mây tre đan. Nhà em cũng mở kinh doanh các sản phẩm mây tre đan thủ công. Đợt này hè, các cháu được nghỉ học, mẹ em có ý định muốn thuê một số em (chủ yếu cấp 2, cấp 3) làm một số công việc phụ xưởng. Một phần mẹ muốn giúp đỡ gia đình các em có thêm thu nhập, một phần muốn bọn trẻ tránh rảnh rỗi tham gia vào các trò không lành mạnh. Tuy nhiên em có một số điều phân vân  nếu sử dụng lao động vị thành niên thì cần lưu ý vấn đề gì không? Em cũng muốn tránh rủi ro pháp luật vì cũng có trường hợp các cháu nhỏ tuổi, ham chơi không chịu làm nhưng vẫn đòi hỏi quyền lợi, sau lại kéo thêm phụ huynh vào gây rắc rối thì rất phiền cho mẹ em. Em xin cảm ơn.

Ảnh minh họa, nguồn: Internet

Trả lời:

Chào bạn, cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đến Luật Sao Việt. Đối với trường hợp của bạn, chúng tôi tư vấn cho bạn như sau:

Đối với từng độ tuổi cụ thể, pháp luật sẽ có quy định riêng để bảo vệ quyền lợi tốt nhất cho người lao động là trẻ em và trẻ vị thành niên.

Đối với người dưới 13 tuổi:

Theo khoản 3 Điều 145 Bộ luật Lao động 2019, người sử dụng lao động chỉ được tuyển dụng và sử dụng người chưa đủ 13 tuổi làm các công việc sau đây: công việc nghệ thuật, thể dục, thể thao nhưng không làm tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người chưa đủ 13 tuổi. Việc tuyển dụng, sử dụng lao động dưới 13 tuổi phải có sự đồng ý của cơ quan chuyên môn về lao động thuộc UBND cấp tỉnh.

Đối với người từ đủ 13 tuổi đến dưới 15 tuổi

Người sử dụng lao động chỉ được tuyển dụng và sử dụng người từ đủ 13 tuổi đến dưới 15 tuổi vào làm các công việc nhẹ theo quy định tại khoản 3 Điều 143 Bộ luật Lao động 2019. Trong đó, có bao gồm công việc “Đan lát, làm các đồ gia dụng, đồ thủ công mỹ nghệ từ nguyên liệu tự nhiên như: mây, tre, nứa, dừa, chuối, bèo lục bình, đay, cói, quế, guột, đót, lá nón”.

Đối với người từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi:

Theo quy định của Bộ luật Lao động 2019 , người sử dụng lao động có thể tuyển dụng, sử dụng người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi tham gia lao động trừ các công việc hoặc các nơi cấm sử dụng lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi quy định tại Điều 147 Bộ luật Lao động 2019. Trong đó, công việc đan lát, làm các đồ gia dụng, đồ thủ công mỹ nghệ từ nguyên liệu tự nhiên như: mây, tre, nứa, dừa, chuối, bèo lục bình, đay, cói, quế, guột, đót, lá nón là một trong những nghề, công việc người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi có thể được làm thêm giờ.

Theo quy định trên thì gia đình bạn có thể thuê những lao động từ đủ 15 tuổi trở lên (các cháu học cấp 3) để phụ giúp trong xưởng mây tre đan của gia đình.

Khi sử dụng lao động vị thành niên, ngoài việc cần chú ý đến về độ tuổi của người lao động, bạn cũng cần lưu ý một số vấn đề sau đây:

* Vấn đề ký hợp đồng lao động:

Khi sử dụng lao động làm công việc thời vụ, mẹ bạn vẫn phải tiến hành ký hợp đồng lao động có thời hạn với người lao động. Thời hạn cụ thể của hợp đồng này do các bên tự thỏa thuận: 01 tháng, 03 tháng, 06 tháng,… nhưng không quá 36 tháng.

Riêng đối với người chưa đủ 15 tuổi, khi ký hợp đồng cần có cả xác nhận của người đại diện theo pháp luật của người đó (bố, mẹ hoặc người đại diện khác) 

* Về thời gian làm việc:

- Lao động chưa đủ 15 tuổi:

+ Không quá 04 giờ trong 01 ngày và 20 giờ trong 01 tuần.

+ Không được làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm.

- Lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi:

+ Không được quá 08 giờ trong 01 ngày và 40 giờ trong 01 tuần.

+ Người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi chỉ được làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm trong một số nghề, công việc theo danh mục được quy định.

* Những công việc cấm sử dụng người lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi:

- Mang, vác, nâng các vật nặng vượt quá thể trạng của người chưa thành niên;

- Sản xuất, kinh doanh cồn, rượu, bia, thuốc lá, chất tác động đến tinh thần hoặc chất gây nghiện khác;

- Sản xuất, sử dụng hoặc vận chuyển hóa chất, khí gas, chất nổ;

- Bảo trì, bảo dưỡng thiết bị, máy móc;

- Phá dỡ các công trình xây dựng;

- Nấu, thổi, đúc, cán, dập, hàn kim loại;

- Lặn biển, đánh bắt thủy, hải sản xa bờ;

- Công việc khác gây tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người chưa thành niên.

* Những nơi làm việc cấm sử dụng người lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi: 

- Dưới nước, dưới lòng đất, trong hang động, trong đường hầm;

- Công trường xây dựng;

- Cơ sở giết mổ gia súc;

- Sòng bạc, quán bar, vũ trường, phòng hát karaoke, khách sạn, nhà nghỉ, cơ sở tắm hơi, cơ sở xoa bóp; điểm kinh doanh xổ số, dịch vụ trò chơi điện tử;

- Nơi làm việc khác gây tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người chưa thành niên.

Lưu ý: khi sử dụng lao động chưa thành niên, người sử dụng lao động phải lập sổ theo dõi riêng, ghi đầy đủ họ tên, ngày tháng năm sinh, công việc đang làm, kết quả những lần kiểm tra sức khỏe định kỳ và xuất trình khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu.