Chia thừa kế đối với sổ tiết kiệm đứng tên mẹ

Mẹ tôi trước đây có thời gian bị tai biến nên trí nhớ suy giảm, hay quên nên đã đưa cho tôi quản lý sổ tiết kiệm của mẹ. Trong thời gian mẹ bị ốm nằm liệt giường chỉ có vợ chồng tôi chăm sóc mẹ ( tôi là con út, trên tôi còn có 1 anh trai đã lấy vợ và ra ở riêng). Mẹ vừa mới mất được 2 tháng, anh trai và vợ đã về đòi chia tài sản, anh nói mẹ chỉ nhờ tôi giữ hộ sổ chứ không phải cho tôi nên đòi hưởng 50% tiền tiết kiệm của mẹ. Xin nói thêm rằng bố tôi vẫn còn sống nhưng ở một mình dưới quê. Vậy cho tôi hỏi anh tôi đòi thừa kế như vậy có đúng không ạ?

Ảnh minh hoạ. Nguồn: Internet.

Trả lời:

Chào bạn, cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đến Luật Sao Việt. Đối với trường hợp của bạn, chúng tôi tư vấn như sau:

Theo thông tin bạn cung cấp thì khi còn sống mẹ bạn đã nhờ bạn quản lý sổ tiết kiệm của mẹ, tuy nhiên việc này chưa đủ căn cứ để coi đây là di chúc miệng hợp pháp. Do đó, tài sản trong sổ tiết kiệm của mẹ bạn vẫn được coi là di sản thừa kế mà mẹ bạn để lại. Như bạn đã trình bày, chúng tôi hiểu rằng mẹ bạn mất đi không để lại di chúc, do đó di sản của mẹ bạn được chia theo pháp luật.

Theo điều 651 Bộ luật Dân sự năm 2015, hàng thừa kế thứ nhất được hưởng di sản bao gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết. 

Như vậy trong trường hợp của bạn, những người hưởng thừa kế hàng thứ nhất sẽ là: bố bạn, bạn và anh trai.

Việc phân chia di sản thừa kế sẽ cần tính đến hai khả năng dựa trên nguồn tiền trong sổ tiết kiệm của mẹ bạn vì đây có thể là tài sản chung của bố và mẹ bạn trong thời kỳ hôn nhân, cũng có thể là tài sản riêng mẹ bạn có được trước khi lấy chồng. DO đó chúng tôi chia làm hai  giả thiết như sau:

Trường hợp 1: Đây là tài sản chung của bố và mẹ bạn

Nguồn tiền của mẹ bạn để lại được hình thành trong thời kỳ hôn nhân, nếu không chứng minh được số tiền đó do mẹ bạn được tặng cho riêng thì được coi là tài sản chung của bố và mẹ bạn. Khi đó tiền trong sổ tiết kiệm có một nửa thuộc về bố bạn. Phần tài sản của mẹ bạn chỉ là ½ số tiền trong sổ.

Ví dụ: Sổ tiết kiệm trị giá 300 triệu đồng. Số tiền 150 triệu đồng thuộc về bố bạn vì đây là phần tài sản riêng của ông trong khối tài sản chung. 150 triệu đồng thuộc về mẹ bạn sẽ chia đều cho 3 người thừa kế mỗi người được hưởng 50 triệu đồng.

Trường hợp 2: Đây là tài sản riêng của mẹ bạn

Nếu xác định được toàn bộ số tiền tiết kiệm là tài sản riêng của mẹ bạn thì toàn bộ sẽ được mở thừa kế và chia đều cho 3 người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của bà.

Ví dụ: Sổ tiết kiệm 300 triệu chia đều cho 3 người, mỗi người được hưởng 100 triệu đồng.

Như vậy, anh trai bạn đòi hưởng 50% số tiền trong sổ tiết kiệm của mẹ bạn là sai. Gia đình bạn nên đến văn phòng công chứng để làm thủ tục xác định nguồn gốc số tiền và khai nhận thừa kế theo đúng pháp luật.