Theo Luật số 66/2025/QH15, có hiệu lực từ ngày 01/01/2026, các mặt hàng rượu, bia và thuốc lá sẽ phải chịu mức thuế tiêu thụ đặc biệt cao hơn nhằm tăng cường kiểm soát tiêu dùng và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Trong bài viết này, Luật Sao Việt sẽ trình bày các căn cứ pháp lý liên quan, đồng thời làm rõ những lợi ích thực tiễn mà chính sách điều chỉnh thuế tiêu thụ đặc biệt mang lại cho người dân và doanh nghiệp.
.png)
Ảnh minh họa (nguồn: Internet)
1. Về căn cứ pháp lý
Theo Điều 8 Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt 2025, thuế suất và mức thuế tuyệt đối thuế tiêu thụ đặc biệt đối với rượu, bia, thuốc lá được quy định như sau:
Như vậy, so với Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt năm 2008 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt cùng với Biểu thuế tiêu thụ đặc biệt được áp dụng từ năm 2018, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt số 66/2025/QH15 đã có những điều chỉnh đối với ba nhóm hàng hóa gồm: rượu, bia và thuốc lá. Mức thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các mặt hàng này đã không chỉ tăng mạnh so với các giai đoạn trước, mà còn được quy định theo lộ trình tăng dần từ năm 2026 đến năm 2031.
Đáng chú ý, từ ngày 01/01/2026, ngoài việc tiếp tục áp dụng mức thuế suất tính theo tỷ lệ phần trăm, Luật mới còn bổ sung thêm mức thuế tuyệt đối đối với mặt hàng thuốc lá. Cụ thể, mức thuế tuyệt đối sẽ được áp dụng đối với toàn bộ các dạng sản phẩm thuốc lá, bao gồm: thuốc lá điếu, xì gà, thuốc lá sợi, thuốc lào và các dạng chế phẩm khác, và mức thuế này cũng được xây dựng theo lộ trình điều chỉnh tăng dần hàng năm, kéo dài đến hết năm 2031.
2. Về tác động thực tiễn của chính sách
2.1. Về mặt tích cực
Việc điều chỉnh tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với ba nhóm hàng hóa là rượu, bia và thuốc lá cho thấy định hướng nhất quán của Nhà nước trong việc kiểm soát tiêu dùng các sản phẩm gây hại cho sức khỏe cộng đồng.
Cụ thể, hiện nay, tỷ lệ sử dụng thuốc lá và rượu bia tại Việt Nam đang gia tăng, đặc biệt trong giới trẻ, gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho sức khỏe cộng đồng và nền kinh tế. Theo WHO, mỗi năm Việt Nam thiệt hại khoảng 108.000 tỷ đồng do thuốc lá, tương đương 1,1% GDP, chủ yếu từ chi phí điều trị và giảm năng suất lao động. Rượu bia cũng là nguyên nhân của hơn 30 loại bệnh và rối loạn, đồng thời làm gia tăng tai nạn giao thông, bạo lực gia đình và tử vong. Lượng tiêu thụ rượu bia bình quân đầu người đã tăng từ 6,6 lít cồn nguyên chất/năm (2010) lên 9,3 lít (2019).
Chính vì vậy, việc điều chỉnh tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với thuốc lá và rượu bia không chỉ là một biện pháp tài khóa, mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát tiêu dùng các sản phẩm có hại cho sức khỏe. Khi thuế tăng, giá bán các mặt hàng này sẽ tăng theo, từ đó góp phần hạn chế khả năng tiếp cận và mức độ tiêu thụ của người tiêu dùng. Việc giảm tiêu dùng các sản phẩm này không chỉ giúp cải thiện sức khỏe cộng đồng, mà còn giảm đáng kể gánh nặng chi phí y tế do bệnh tật gây ra. Đồng thời, khi sức khỏe người dân được cải thiện, năng suất lao động cũng được nâng cao, qua đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững trên nhiều lĩnh vực, ngành nghề trong toàn xã hội.
2.2. Về mặt tiêu cực
Dù được kỳ vọng sẽ góp phần hạn chế tiêu dùng các sản phẩm có hại như rượu, bia, thuốc lá và nâng cao hiệu quả lao động cũng như sức khỏe cộng đồng, quy định về tăng thuế tiêu thụ đặc biệt vẫn còn vấp phải nhiều thách thức thực tiễn khi áp dụng đối với ba nhóm hàng hóa đặc thù này. Cụ thể:
Thứ nhất, về tác động đến việc làm của cơ số người lao động, không thể phủ nhận rằng ngành bia, rượu và thuốc lá hiện nay đang tạo ra hàng triệu việc làm trực tiếp và gián tiếp trên cả nước. Việc tăng thuế sẽ khiến giá thành sản phẩm tăng cao, kéo theo sự sụt giảm doanh thu, buộc doanh nghiệp phải cắt giảm nhân sự, đe dọa đến kế sinh nhai của người lao động. Kéo theo đó là tỷ lệ thất nghiệp gia tăng, làm chậm quá trình phát triển kinh tế của Đất nước.
Thứ hai, về thu ngân sách địa phương, ngành sản xuất và kinh doanh bia, rượu, thuốc lá hiện đang đóng góp hàng chục nghìn tỷ đồng mỗi năm cho ngân sách nhà nước thông qua các khoản thu như thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng (VAT) và thuế thu nhập doanh nghiệp. Tuy nhiên, khi sản lượng tiêu thụ hợp pháp của các mặt hàng này sụt giảm do chính sách tăng thuế hoặc thay đổi hành vi tiêu dùng, nguồn thu từ các sắc thuế nói trên cũng có nguy cơ bị suy giảm, từ đó ảnh hưởng đến ngân sách trung ương và gây tác động dây chuyền đến nguồn thu ngân sách tại các địa phương.
Thứ ba, về sức khỏe cộng đồng, việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt có thể dẫn đến những tác động ngược. Cụ thể, khi giá bán của các sản phẩm hợp pháp như bia, rượu và thuốc lá tăng đột biến do thuế mới, người tiêu dùng – đặc biệt là nhóm có thu nhập thấp – có xu hướng chuyển sang sử dụng các sản phẩm không chính thức, vốn không được kiểm soát về chất lượng và nguồn gốc. Điều này làm gia tăng nguy cơ tiêu thụ hàng lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng, gây khó khăn lớn cho công tác quản lý thị trường và kiểm soát của các cơ quan chức năng. Hệ quả là không chỉ sức khỏe người tiêu dùng bị đe dọa bởi những sản phẩm không đảm bảo an toàn, mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến trật tự thị trường và sự phát triển kinh tế của đất nước.
Nếu còn bất kỳ vướng mắc nào liên quan, hãy liên hệ với Luật sư và Chuyên viên pháp lý của chúng tôi để được hỗ trợ kịp thời và hiệu quả.
Liên hệ ngay để được Luật sư, Chuyên viên pháp lý hỗ trợ kịp thời:
- CÔNG TY LUẬT TNHH SAO VIỆT -
"Sự bảo hộ hoàn hảo trong mọi quan hệ pháp luật"
Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6243
Địa chỉ tư vấn trực tiếp: Số 525B Lạc Long Quân, P. Xuân La, Q. Tây Hồ, Hà Nội
Gửi thư tư vấn hoặc yêu cầu dịch vụ qua Email: congtyluatsaoviet@gmail.com
