Lừa đảo bán hàng qua mạng bị xử lý thế nào?

Em có đặt một đơn hàng giá trị cao qua facebook, đơn hàng gồm nhiều sản phẩm khác nhau và em đã thanh toán trước số tiền 14 triệu đồng. Khi nhận hàng, em phát hiện một số sản phẩm không đúng chất lượng hoặc không sử dụng được, ví dụ tai nghe bluetooth không thể kết nối nên em đã đề nghị cửa hàng đổi lại sản phẩm khác cho em, tuy nhiên cửa hàng không chấp nhận. Em có hỏi trên một vài hội nhóm thì được biết rất nhiều trường hợp đã bị như em, có trường hợp thậm chí đã đi tố cáo nhưng bên công an nói đây là giao dịch dân sự nên không xử lý hình sự mà hai bên tự thỏa thuận. Vậy trường hợp này em phải xử lý như thế nào? Bên cửa hàng kia sẽ phải chịu những hình phạt gì? Em xin cảm ơn.

Ảnh minh họa, nguồn: Internet.

Trả lời:

Chào bạn, cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đến Luật Sao Việt. Đối với thắc mắc của bạn, chúng tôi tư vấn cho bạn như sau:

Việc bạn mua hàng qua mạng là đang thực hiện một giao dịch dân sự. Việc hai bên thỏa thuận giao dịch mua bán thông qua phương thức điện tử (đặt hàng qua mạng) là đảm bảo hình thức của giao dịch dân sự. Điều đó đồng nghĩa, hai bên có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ đã cam kết theo thỏa thuận.

Theo quy định tại Điều 279 của Bộ luật Dân sự năm 2015: “Khi vật phải giao là vật đặc định thì bên có nghĩa vụ phải giao đúng vật đó và đúng tình trạng như đã cam kết; nếu là vật cùng loại thì phải giao đúng số lượng và chất lượng như đã thỏa thuận, nếu không có thỏa thuận về chất lượng thì phải giao vật đó với chất lượng trung bình; nếu là vật đồng bộ thì phải giao đồng bộ.”

Như vậy, người bán có trách nhiệm giao đúng hàng mà bạn đã đặt mua về số lượng, chất lượng. Ngoài ra, bên bán phải bảo đảm giá trị sử dụng hoặc các đặc tính của vật mua bán; nếu sau khi mua mà bên mua phát hiện khuyết tật làm mất giá trị hoặc giảm sút giá trị sử dụng của vật đã mua thì phải báo ngay cho bên bán khi phát hiện ra khuyết tật và có quyền yêu cầu bên bán sửa chữa, đổi vật có khuyết tật lấy vật khác, giảm giá và bồi thường thiệt hại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác (Theo Điều 445 Bộ luật dân sự 2015).

Nếu người bán không chấp nhận đổi hàng cho bạn trong khi họ giao sản phẩm không đúng thỏa thuận ban đầu, bạn có thể tiến hành khởi kiện để bảo vệ quyền lợi của mình.

Mặc dù đây là giao dịch dân sự, pháp luật tôn trọng sự thỏa thuận của các bên, tuy nhiên không phải tất cả các trường hợp đều không bị xử lý hình sự. Nếu có dấu hiệu gian dối, lừa đảo (gửi hàng giả, hàng kém chất lượng) nhằm chiếm đoạt tài sản (tiền mua hàng) của người khác thì tùy theo  tính chất, mức độ, yếu tố lỗi và hậu quả của hành vi mà người bán có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc bị xử lý hình sự:

- Xử lý vi phạm hành chính: Theo điểm c khoản 1 Điều 15 Nghị định số 167/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ, hành vi “Dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản của người khác” bị phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng. Bên cạnh đó, người vi phạm còn bị áp dụng hình thức xử phạt bổ sung tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm đối với hành vi này (khoản 3 Điều 15 Nghị định số 167/2013/NĐ-CP).

- Xử lý hình sự: Điều 174 Bộ luật Hình sự năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017 quy định về Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản như sau:

“1. Người nào bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 2.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 2.000.000 đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

…

5. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản”.

Bạn có thể huy động những người cũng đã bị shop lừa trên các nhóm để thu thập, chuẩn bị các giấy tờ có liên quan đến giao dịch mua bán qua mạng, hàng hóa thực tế giao không đúng thỏa thuận để cùng tố cáo người bán với cơ quan có thẩm quyền. Nếu đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, mức độ vi phạm nghiêm trọng thì họ có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản như đã nêu phía trên.