Đất chưa có sổ đỏ có được chia thừa kế không?

Mẹ em có một miếng đất từ thời ông bà muốn để lại cho em, nhưng đất nhà em chưa có sổ đỏ. Vậy khi mẹ em mất thì em có thể thừa kế mảnh đất đó không ạ?

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.

Trả lời:

Trên thực tế, rất nhiều trường hợp đất không có sổ đỏ nhưng người dân đã sinh sống lâu năm, truyền từ đời này sang đời khác. Tuy nhiên nhiều người vẫn thắc mắc liệu pháp luật có công nhận quyền thừa kế đối với đất đai không có sổ đỏ hay không? 

Theo quy định của Luật Đất đai, cụ thể tại Khoản 1 Điều 188 thì người sử dụng đất được thực hiện quyền thừa kế khi đáp ứng các điều kiện sau đây:

- Có Giấy chứng nhận, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 186 và trường hợp nhận thừa kế quy định tại khoản 1 Điều 168 Luật Đất đai 2013

- Đất không có tranh chấp

- Quyền sử dụng đất không bị kê biên để bảo đảm thi hành án;

- Trong thời hạn sử dụng đất.

Như vậy, người thừa kế vẫn có thể thực hiện quyền thừa kế đối với mảnh đất chưa có sổ đỏ nhưng đã đáp ứng một số điều kiện nhất định. Những điều kiện đó được cụ thể hóa theo Nghị quyết 02/2004/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao về việc xác định quyền sử dụng đất là di sản như sau:

- Đối với trường hợp đất do người đã mất để lại mà người đó có một trong các loại giấy tờ về quyền sử dụng đất thì quyền sử dụng đất đó cũng là di sản, không phụ thuộc vào thời điểm mở thừa kế.

- Trường hợp người đã mất để lại quyền sử dụng đất mà đất đó không có Giấy chứng nhận hoặc không có một trong các loại giấy tờ về quyền sử dụng đất nhưng có di sản là nhà ở, vật kiến trúc khác gắn liền với đất đó mà có yêu cầu chia di sản thừa kế, thì được phân biệt như sau:

+ Trường hợp đương sự có văn bản của UBND cấp có thẩm quyền xác nhận việc sử dụng đất đó là hợp pháp, nhưng chưa kịp cấp Giấy chứng nhận (đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận) thì Toà án giải quyết yêu cầu chia di sản là tài sản gắn liền với đất và quyền sử dụng đất đó.

+ Trường hợp đương sự không có văn bản của UBND cấp có thẩm quyền xác nhận việc sử dụng đất đó là hợp pháp, nhưng có văn bản của UBND cấp có thẩm quyền cho biết rõ là việc sử dụng đất đó không vi phạm quy hoạch và có thể được xem xét để giao quyền sử dụng đất thì Toà án giải quyết yêu cầu chia di sản là tài sản gắn liền với đất.

+ Trường hợp UBND cấp có thẩm quyền có văn bản cho biết rõ việc sử dụng đất đó là không hợp pháp, di sản là tài sản gắn liền với đất không được phép tồn tại trên đất đó thì Toà án chỉ giải quyết tranh chấp về di sản là tài sản trên đất đó.

- Trong trường hợp người đã mất để lại quyền sử dụng đất mà đất đó không Giấy chứng nhận hoặc không có một trong các loại giấy tờ về quyền sử dụng đất và cũng không có di sản là tài sản gắn liền với đất, nếu có tranh chấp thì thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND theo quy định của pháp luật về đất đai.