Photo giáo trình, sách tham khảo bán giá rẻ cho sinh viên có bị xử phạt?

Hiện nay nhiều quán photocopy quanh các trường đại học, cao đẳng có hành vi in sách giáo trình, sách tham khảo và bán lại giá rẻ cho sinh viên. Vậy hành vi này có được xem là vi phạm pháp luật không? Nếu có thì mức phạt đối với hành vi đó như thế nào?

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.

Trả lời:

Chào bạn, cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đến Luật Sao Việt. Đối với thắc mắc của bạn, chúng tôi giải đáp cho bạn như sau:

Thứ nhất, xét về hành vi in sách giáo trình, sách tham khảo và bán lại giá rẻ cho sinh viên

Sách giáo trình, sách tham khảo là một trong những loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả theo Điều 14 Luật sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi bổ sung năm 2009.

Quyền tác giả đối với tác phẩm bao gồm quyền nhân thân và quyền tài sản. Theo đó, khi sử dụng tác phẩm tùy vào mục đích, người sử dụng sẽ có hoặc không phải xin phép và trả tiền nhuận bút, thù lao. Điều 25 Luật sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi năm 2009 quy định về các trường hợp sử dụng tác phẩm đã công bố không phải xin phép, không phải trả tiền nhuận bút, thù lao như sau:

“Điều 25. Các trường hợp sử dụng tác phẩm đã công bố không phải xin phép, không phải trả tiền nhuận bút, thù lao

1. Các trường hợp sử dụng tác phẩm đã công bố không phải xin phép, không phải trả tiền nhuận bút, thù lao bao gồm:

a) Tự sao chép một bản nhằm mục đích nghiên cứu khoa học, giảng dạy của cá nhân;

b) Trích dẫn hợp lý tác phẩm mà không làm sai ý tác giả để bình luận hoặc minh họa trong tác phẩm của mình;

c) Trích dẫn tác phẩm mà không làm sai ý tác giả để viết báo, dùng trong ấn phẩm định kỳ, trong chương trình phát thanh, truyền hình, phim tài liệu;

d) Trích dẫn tác phẩm để giảng dạy trong nhà trường mà không làm sai ý tác giả, không nhằm mục đích thương mại;

đ) Sao chép tác phẩm để lưu trữ trong thư viện với mục đích nghiên cứu;

e) Biểu diễn tác phẩm sân khấu, loại hình biểu diễn nghệ thuật khác trong các buổi sinh hoạt văn hoá, tuyên truyền cổ động không thu tiền dưới bất kỳ hình thức nào;

g) Ghi âm, ghi hình trực tiếp buổi biểu diễn để đưa tin thời sự hoặc để giảng dạy;

h) Chụp ảnh, truyền hình tác phẩm tạo hình, kiến trúc, nhiếp ảnh, mỹ thuật ứng dụng được trưng bày tại nơi công cộng nhằm giới thiệu hình ảnh của tác phẩm đó;

i) Chuyển tác phẩm sang chữ nổi hoặc ngôn ngữ khác cho người khiếm thị;

k) Nhập khẩu bản sao tác phẩm của người khác để sử dụng riêng

2. Tổ chức, cá nhân sử dụng tác phẩm quy định tại khoản 1 Điều này không được làm ảnh hưởng đến việc khai thác bình thường tác phẩm, không gây phương hại đến các quyền của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả; phải thông tin về tên tác giả và nguồn gốc, xuất xứ của tác phẩm.

3. Các quy định tại điểm a và điểm đ khoản 1 Điều này không áp dụng đối với tác phẩm kiến trúc, tác phẩm tạo hình, chương trình máy tính.”

Việc photo sách giáo trình, sách tham khảo được xem là một hình thức sao chép tác phẩm. Theo quy định trên, việc sao chép tác phẩm chỉ không phải xin phép và không phải trả tiền khi Tự sao chép một bản nhằm mục đích nghiên cứu khoa học, giảng dạy của cá nhân hoặc Sao chép tác phẩm để lưu trữ trong thư viện với mục đích nghiên cứu.

Đồng thời, Điều 28 Luật sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi năm 2009 cũng quy định: "Sao chép tác phẩm mà không được phép của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả, trừ trường hợp quy định tại điểm a và điểm đ khoản 1 Điều 25 của Luật này"  là hành vi xâm phạm quyền tác giả.

Như vậy photo sách giáo trình, sách tham khảo phục vụ mục đích kinh doanh thu lợi nhuận thuộc trường hợp phải xin phép và trả tiền nhuận bút, thù lao cho tác giả, nếu các quán photo tự ý in và bán lại sách giáo trình, sách tham khảo mà chưa xin phép, chưa trả tiền nhuận bút thù lao thì được xem là hành vi xâm phạm quyền tác giả.

Thứ hai, mức phạt đối với hành vi xâm phạm quyền sao chép tác phẩm

Điều 18 Nghị định 131/2013/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính về quyền tác giả và quyền liên quan quy định mức phạt đối với hành vi xâm phạm quyền sao chép tác phẩm như sau:

“1. Phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 35.000.000 đồng đối với hành vi sao chép tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả.

2. Biện pháp khắc phục hậu quả:

Buộc dỡ bỏ bản sao tác phẩm vi phạm dưới hình thức điện tử, trên môi trường Internet và kỹ thuật số hoặc buộc tiêu hủy tang vật vi phạm đối với hành vi quy định tại Khoản 1 Điều này.”

Trên đây là tư vấn của Luật Sao Việt đối với câu hỏi của bạn. Nếu trong quá trình thực hiện các thủ tục nếu gặp phải các vấn đề cần được giải đáp, bạn vui lòng liên hệ: