Câu hỏi:
Khoảng năm 1980, bố mẹ tôi được cấp một căn hộ tập thể tại tầng 1 khu tập thể. Diện tích 50m2. Trong quá trình sinh sống tại đây, bố mẹ tôi có cơi nới, mở rộng diện tích sang phần đất “lưu không” bên cạnh căn hộ. Diện tích cơi nới sử dụng khoảng 80m2. Trên diện tích đất cơi nới này bố mẹ tôi có xây dựng một nhà cấp 4 khoảng từ năm 1985.
Năm 2004, bố mẹ tôi được cấp giấy chứng nhận quyền sử sở hữu nhà ở đối với diện tích căn hộ tập thể 50m2. Diện tích đất lưu không chưa được cấp Giấy chứng nhận, nhưng gia đình tôi vẫn sử dụng mà không có vấn đề gì.
Năm 2010 bố tôi mất, năm 2012 mẹ tôi mất. cả hai ông bà không để lại di chúc.
Hiện nay toàn bộ căn hộ và ngôi nhà trên đất lưu không đang do vợ chồng anh trai tôi sử dụng quản lý. (Tôi và anh trai tôi sống cùng bố mẹ ở đó từ nhỏ. Đến khi tôi lấy chồng thì chuyển về nhà chồng và không có hộ khẩu ở đây nữa)
Nay, một mình anh trai tôi muốn bán toàn bộ nhà đất cho người khác để lấy tiền mua mảnh đất khác mà không có sự đồng ý của tôi. Hiện tôi đang muốn yêu cầu Tòa án chia thừa kế đối với toàn bộ nhà đất mà bố mẹ tôi để lại. Liệu khi giải quyết tranh chấp tại Tòa án thì tôi có được chia thừa kế đối với nhà đất đó không?
Trả lời: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi về cho chúng tôi, câu hỏi của bạn Công ty Luật TNHH Sao Việt xin tư vấn như sau:
Để trả lời câu hỏi của bạn thì trước hết cần phải xác định hai vấn đề: Bạn có được quyền hưởng di sản thừa kế của bố mẹ để lại hay không? Và những tài sản nào được xác định là di sản thừa kế.
1. Bạn có quyền được hưởng di sản thừa kế của bố mẹ bạn hay không
Theo quy định tại Khoản 1 Điều 676 Bộ luật dân sự thì bạn là con đẻ, thuộc hàng thừa kế thứ nhất và có quyền được hưởng di sản thừa kế do bố mẹ bạn để lại (trừ trường hợp bạn thuộc trường hợp không được hưởng di sản quy định tại Khoản 1 Điều 643 Bộ luật dân sự).
2. Xác định những tài sản nào được coi là di sản của bố mẹ bạn để lại.
Khoảng năm 1980, bố mẹ tôi được cấp một căn hộ tập thể tại tầng 1 khu tập thể. Diện tích 50m2. Trong quá trình sinh sống tại đây, bố mẹ tôi có cơi nới, mở rộng diện tích sang phần đất “lưu không” bên cạnh căn hộ. Diện tích cơi nới sử dụng khoảng 80m2. Trên diện tích đất cơi nới này bố mẹ tôi có xây dựng một nhà cấp 4 khoảng từ năm 1985.
Năm 2004, bố mẹ tôi được cấp giấy chứng nhận quyền sử sở hữu nhà ở đối với diện tích căn hộ tập thể 50m2. Diện tích đất lưu không chưa được cấp Giấy chứng nhận, nhưng gia đình tôi vẫn sử dụng mà không có vấn đề gì.
Năm 2010 bố tôi mất, năm 2012 mẹ tôi mất. cả hai ông bà không để lại di chúc.
Hiện nay toàn bộ căn hộ và ngôi nhà trên đất lưu không đang do vợ chồng anh trai tôi sử dụng quản lý. (Tôi và anh trai tôi sống cùng bố mẹ ở đó từ nhỏ. Đến khi tôi lấy chồng thì chuyển về nhà chồng và không có hộ khẩu ở đây nữa)
Nay, một mình anh trai tôi muốn bán toàn bộ nhà đất cho người khác để lấy tiền mua mảnh đất khác mà không có sự đồng ý của tôi. Hiện tôi đang muốn yêu cầu Tòa án chia thừa kế đối với toàn bộ nhà đất mà bố mẹ tôi để lại. Liệu khi giải quyết tranh chấp tại Tòa án thì tôi có được chia thừa kế đối với nhà đất đó không?
Trả lời: Cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi về cho chúng tôi, câu hỏi của bạn Công ty Luật TNHH Sao Việt xin tư vấn như sau:
Để trả lời câu hỏi của bạn thì trước hết cần phải xác định hai vấn đề: Bạn có được quyền hưởng di sản thừa kế của bố mẹ để lại hay không? Và những tài sản nào được xác định là di sản thừa kế.
1. Bạn có quyền được hưởng di sản thừa kế của bố mẹ bạn hay không
Theo quy định tại Khoản 1 Điều 676 Bộ luật dân sự thì bạn là con đẻ, thuộc hàng thừa kế thứ nhất và có quyền được hưởng di sản thừa kế do bố mẹ bạn để lại (trừ trường hợp bạn thuộc trường hợp không được hưởng di sản quy định tại Khoản 1 Điều 643 Bộ luật dân sự).
2. Xác định những tài sản nào được coi là di sản của bố mẹ bạn để lại.
- Về căn hộ tập thể 50m2 đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở đứng tên bố mẹ bạn thì được xác định là di sản thừa kế của bố mẹ bạn. nên khi giải quyết tranh chấp, Tòa án sẽ tiến hành chia di sản đối với căn hộ này.
- Về diện tích đất lưu không 80m2 (có căn nhà cấp 4 trên đất) chưa được chứng nhận quyền sử dụng và không có các loại giấy tờ về quyền sử dụng đất: Theo quy định tại Khoản 1.3 mục II Nghị quyết 02/2004/NQ-HĐTP thì diện tích đất này chỉ được xác định là di sản khi có văn bản của Uỷ ban nhân dân cấp có thẩm quyền xác nhận việc sử dụng đất đó là hợp pháp, nhưng chưa kịp cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho bố mẹ bạn. Khi giải quyết tranh chấp thì Tòa án sẽ giải quyết yêu cầu chia di sản là quyền sử dụng đất và căn nhà trên đất đó.
Trường hợp không có văn bản của Uỷ ban nhân dân cấp có thẩm quyền xác nhận việc sử dụng đất đó là hợp pháp, nhưng có văn bản của Uỷ ban nhân dân cấp có thẩm quyền cho biết rõ là việc sử dụng đất đó không vi phạm quy hoạch và có thể được xem xét để giao quyền sử dụng đất, thì khi giải quyết tại Toà án chỉ giải quyết yêu cầu chia di sản là ngôi nhà. Còn quyền sử dụng đất thì Tòa án sẽ tạm giao cho đương sự mà không phân chia để Uỷ ban nhân dân cấp có thẩm quyền tiến hành các thủ tục giao quyền sử dụng đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho đương sự theo quy định của pháp luật về đất đai.
Trường hợp Uỷ ban nhân dân cấp có thẩm quyền có văn bản cho biết rõ việc sử dụng đất đó là không hợp pháp, di sản là ngôi nhà không được phép tồn tại trên đất đó, thì Toà án chỉ giải quyết tranh chấp về di sản là ngôi nhà mà không giải quyết tranh chấp về quyền sử dụng đất.
Trường hợp Uỷ ban nhân dân cấp có thẩm quyền có văn bản cho biết rõ việc sử dụng đất đó là không hợp pháp, di sản là ngôi nhà không được phép tồn tại trên đất đó, thì Toà án chỉ giải quyết tranh chấp về di sản là ngôi nhà mà không giải quyết tranh chấp về quyền sử dụng đất.
- Những người thừa kế cùng hàng thì được hưởng phần di sản bằng nhau.
Trên đây là tư vấn của công ty luật Sao Việt, nếu có thêm thắc mắc quý khách vui lòng liên hệ với chúng tôi theo số hotline: 1900 6243.
