Con nuôi có phải người thừa kế thế vị khi cha mẹ nuôi mất không?

Chào luật sư. Ông nội tôi có 3 người con, trong đó bác cả không lấy vợ nhưng có nhận nuôi một người con trai. Năm 2012, bác tôi mất để lại tài sản cho người con nuôi đó. Năm 2017, ông nội tôi mất, có để lại một căn nhà, bố tôi và chú 3 quyết định trùng tu căn nhà thành nơi thờ cúng cho ông bà và để bố tôi quản lý. Việc xây dựng đã được hoàn thành năm 2018 và gia đình tôi đã đi làm lại giấy tờ đứng tên bố tôi. Tuy nhiên hiện nay, người con nuôi của bác cả lại quay về đòi chia căn nhà mà ông tôi để lại. Mong luật sư tư vấn giúp: người con nuôi đó yêu cầu như vậy có đúng pháp luật không?

Hình ảnh chỉ mang tính minh họa. Nguồn: Internet.

Trả lời:

Chào bạn, cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đến Luật Sao Việt. Về trường hợp của bạn, chúng tôi tư vấn cho bạn như sau:

Thừa kế thế vị được quy định tại Điều 652 BLDS năm 2015: “Trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống”.

Theo đó, thừa kế thế vị là việc các con (cháu, chắt) được thay thế vào vị trí của bố hoặc mẹ (ông, bà) để hưởng di sản của ông, bà (hoặc cụ). Những người thừa kế thế vị được hưởng phần di sản mà bố mẹ mình (ông hoặc bà) đáng lẽ được hưởng nếu còn sống, được chia đều di sản với những người thừa kế khác. Thừa kế thế vị xét trên tổng thể về quan hệ huyết thống và quan hệ nuôi dưỡng giữa người để lại di sản với con cháu của người đó:

+ Về quan hệ huyết thống: Thừa kế thế vị xét trên mối quan hệ huyết thống giữa người để lại di sản và người thuộc hàng thừa kế thứ nhất là quan hệ cha con, mẹ con. Quan hệ cha con là quan hệ nhân thân không tách rời quan hệ nuôi dưỡng nhau theo quy định của pháp luật. Quyền thế vị của người cháu, người chắt của người để lại di sản dựa trên quan hệ huyết thống với người để lại di sản và quyền được thừa kế di sản của ông, bà khi cha, mẹ của cháu còn sống thì được hưởng.

+ Về quan hệ nuôi dưỡng: Giữa con nuôi và cha, mẹ nuôi không có mối quan hệ huyết thống mà chỉ có quan hệ nuôi dưỡng nhau. Nhưng nếu con nuôi chết trước cha, mẹ nuôi thì con của con nuôi được nhận thừa kế thế vị như các cháu có quan hệ huyết thống với người để lại di sản. Phương thức trên cũng được áp dụng cho các cháu là con đẻ của người con riêng của vợ, của chồng. Nếu con riêng và cha dượng, mẹ kế đã thể hiện được nghĩa vụ chăm sóc, nuôi dưỡng, yêu thương nhau như cha con, mẹ con.

Như vậy, người con nuôi của bác cả không có quan hệ huyết thống hay quan hệ nuôi dưỡng đối với người ông.

Về quan hệ thừa kế giữa con nuôi và cha nuôi, mẹ nuôi được quy định tại Điều 653 BLDS năm 2015 như sau: “Con nuôi và cha nuôi, mẹ nuôi được thừa kế di sản của nhau và còn được thừa kế di sản theo quy định tại Điều 651, 652 của Bộ luật này”.

Về quan hệ giữa con nuôi và những thành viên khác của gia đình cha mẹ nuôi được quy định tại Luật Nuôi con nuôi khoản 1 Điều 24 như sau: “Kể từ ngày giao nhận con nuôi, giữa cha mẹ nuôi và con nuôi có đầy đủ các quyền, nghĩa vụ của cha mẹ và con; giữa con nuôi và các thành viên khác của gia đình cha mẹ nuôi cũng có các quyền và nghĩa vụ đối với nhau theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình, pháp luật dân sự và các quy định khác của pháp luật có liên quan”.

Căn cứ vào các quy định tại các Điều 104, 106, 113, 114 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 thì con nuôi không có mối quan hệ về các quyền và nghĩa vụ liên quan đến việc chăm sóc, giáo dục, nuôi dưỡng nhau đối với những người như bố mẹ của cha, mẹ nuôi, anh, chị, em ruột của cha mẹ nuôi, chú, bác, cô dì, cậu ruột của cha mẹ nuôi. Hay nói cách khác, người con nuôi không thể là cháu ruột của những người này, do vậy người con nuôi không thể là người thừa kế của những người trên.

Đối chiếu với trường hợp của bạn, người con nuôi của bác cả không có quyền đòi hưởng thừa kế từ ông.