Sửa đổi di chúc chung của vợ chồng khi một người đã chết

Bố mẹ tôi khi còn sống đã lập di chúc chung để lại toàn bộ tài sản cho anh trai tôi. Năm ngoái, bố tôi đột ngột qua đời. Hiện mẹ tôi muốn sửa đổi di chúc chung để lại tài sản 1 nửa cho anh trai tôi, một nửa cho tôi. Vậy cho tôi hỏi mẹ tôi có thể sửa đổi di chúc chung của bố mẹ không và thủ tục như thế nào? Tôi xin cảm ơn.

Hình ảnh chỉ mang tính minh họa. Nguồn: Internet.

Trả lời:

Chào bạn, cảm ơn bạn đã tin tưởng và gửi câu hỏi đến Luật Sao Việt. Đối với thắc mắc của bạn, chúng tôi tư vấn như sau:
Theo Điều 663 Bộ luật Dân sự 2005 quy định, vợ, chồng có thể lập di chúc chung để định đoạt tài sản chung. Di chúc chung hợp pháp phải có đủ các điều kiện quy định tại khoản 1 điều 652, cụ thể:

a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe dọa hoặc cưỡng ép.

b) Nội dung di chúc không trái pháp luật, đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của pháp luật.

Điều 668 của bộ luật này cũng quy định: Di chúc chung của vợ, chồng có hiệu lực từ thời điểm người sau cùng chết hoặc tại thời điểm vợ, chồng cùng chết. Như vậy, di chúc chung của bố mẹ bạn sẽ phát sinh hiệu lực từ thời điểm cả bố và mẹ bạn đều đã qua đời. Cho nên, dù bố bạn mất nhưng di chúc chung của hai người chưa phát sinh hiệu lực.

Ngoài ra, khoản 2 điều 664 Luật này cũng quy định khi vợ hoặc chồng muốn sửa đổi, bổ sung, thay thế, hủy bỏ di chúc chung thì phải được sự đồng ý của người kia. Nếu một người đã chết thì người kia chỉ có thể sửa đổi, bổ sung di chúc liên quan phần tài sản của mình.

Tuy nhiên, Bộ luật Dân sự 2015 đã bãi bỏ quy định về di chúc chung vợ chồng, chỉ giữ quy định về việc sửa đổi, bổ sung, thay thế, hủy bỏ di chúc tại điều 649. Như vậy, mẹ bạn có thể sửa đổi di chúc đã lập nhưng vì bố bạn đã mất nên không thể sửa đổi toàn bộ di chúc mà chỉ có thể sửa đổi di chúc liên quan đến phần tài sản của mẹ bạn.

Trong trường hợp này, mẹ bạn làm thủ tục hủy bỏ phần di chúc đã lập chung với bố bạn và lập di chúc mới, để lại toàn bộ tài sản của mẹ bạn cho bạn. Như vậy, mỗi người con vẫn được hưởng ½ di sản bố mẹ để lại.

Về thủ tục sửa đổi di chúc: Theo khoản 3 Điều 56 Luật Công chứng 2014 quy định: "Nếu di chúc đã được công chứng nhưng sau đó người lập di chúc muốn sửa đổi, bổ sung, thay thế, hủy bỏ một phần hoặc toàn bộ di chúc thì có thể yêu cầu bất kỳ công chứng viên nào công chứng việc sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc hủy bỏ đó. Trường hợp di chúc trước đó đang được lưu giữ tại một tổ chức hành nghề công chứng thì người lập di chúc phải thông báo cho tổ chức hành nghề công chứng đang lưu giữ di chúc biết việc sửa đổi, bổ sung, thay thế, hủy bỏ di chúc đó".